Kolejne województwo opublikowało projekt zaktualizowanej strategii rozwoju. Warmińsko-mazurski plan strategiczny sięga horyzontem roku 2025. Zwraca uwagę, ograniczona zgodnie z zasadą koncentracji tematycznej, liczba trzech priorytetów i czterech celów strategicznych. Zaciekawienie budzi zaskakująco wysoka w porównaniu z innymi strategiami regionów liczba aż ośmiu obszarów strategicznej interwencji. Województwo wybrało dla siebie trzy specjalizacje.

 Priorytety, cele i specjalizacje

Priorytetami Warmii i Mazur mają być konkurencyjna gospodarka, otwarte społeczeństwo oraz nowoczesne sieci, tj. relacje pomiędzy człowiekiem a gospodarką oraz udział regionu w różnego rodzaju relacjach zewnętrznych. Polityka rozwoju województwa będzie koncentrowała się na wyżej wybranych priorytetach, przy poszanowaniu wartości środowiska przyrodniczego. Według diagnozy, wykonanej przez konsultantów strategii, profesorów Jacka Szlachtę i Wojciecha Dziemianowicza, region osiągnął wysoki poziom specjalizacji w produkcji mebli, wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych oraz drewna, korka i wikliny, a także produkcji artykułów spożywczych. Część firm odnotowuje wysokie wskaźniki innowacyjności, w szczególności dotyczy to produkcji i naprawy statków i łodzi oraz produkcji: mięsa, wyrobów mleczarskich, wyrobów stolarskich i ciesielskich dla budownictwa, mebli, a także produkcji metalowo-maszynowej. Jednak pomimo wskazanych ocen pozytywnych, generalnie konkurencyjność firm województwa jest niska.

Warmia i Mazury wciąż kwalifikują się do obszarów o najmniejszej dostępności komunikacyjnej w Europie. Gęstość dróg o twardej nawierzchni jest w województwie najniższa w całym kraju (52,3 km / 100 km kw.), co wiązać należy z niską gęstością zaludnienia, rozproszoną siecią osadniczą oraz niskim poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego regionu. Niezależnie od przyczyn, województwo warmińsko-mazurskie charakteryzuje się dużą liczbą gmin, które należą do grupy tych jednostek w Polsce, w których najdłuższy jest czas dojazdu do miasta powiatowego oraz czas dojazdu do Warszawy. W regionie wytwarzane jest zaledwie 0,2 proc. krajowej produkcji energii elektrycznej.

Cele strategiczne regionu odpowiadają trzem wybranym priorytetom rozwoju. Natomiast jako środek integrujący i warunkujący pozostałe, sformułowano czwarty cel – nowoczesna infrastruktura rozwoju, na która składają się: infrastruktura komunikacyjna (drogowa, kolejowa, lotnicza, wodna) i infrastruktura teleinformatyczna.

Trzema wybranymi specjalizacjami Warmii i Mazur mają być:

1. Ekonomia wody. Specjalizacja ta bazuje na największych w Polsce zasobach wód powierzchniowych, wokół których rozwinęła się turystyka oraz szereg rodzajów działalności, które mają również duży potencjał innowacyjny. Region znany jest z produkcji jachtów, łodzi, a także usług związanych z tą branżą. Istotnym czynnikiem rozwoju specjalizacji ma być silna pozycja zaplecza naukowego w obszarze produkcji żywności, wsparta współpracą z producentami maszyn i urządzeń (wydziały techniczne).
2. Drewno i meble. Również ta specjalizacja jest silnie osadzona na tradycjach regionu, w którym sektor meblarski i szerokie wykorzystanie drewna rozwijało się jeszcze przed transformacją z 1989 r. Region posiada znaczące kompetencje w zakresie dostarczania surowców i półproduktów, ale przede wszystkim zlokalizowane są tu fabryki dostarczające produkty finalne. Ważnym elementem budowy specjalizacji ma być dalszy rozwój usług projektowych.
3. Żywność wysokiej jakości. Jest to specjalizacja bazująca na tradycyjnej, silnej pozycji rolnictwa w regionie (jeden z najwyższych wskaźników produktywności w Polsce). W strategii czytamy, że wokół produkcji żywności region rozwinął silną specjalizację naukową, w której osiąga obecnie znaczące sukcesy międzynarodowe i jest jednocześnie zapleczem badawczo-naukowym dla pojedynczych firm i klastrów. Specjalizacja ta opiera się na przemyśle rolno-spożywczym i dynamicznym rozwoju rolnictwa lokalnego i tradycyjnym przetwórstwie żywności opartej o regionalne surowce i krótkie łańcuchy sprzedaży oraz produkcji żywności o projektowanych funkcjach.

Obszary strategicznej interwencji

Przypomnijmy na wstępie, że to nowa kategoria terytorializacji interwencji. Określenie to oznacza wybrane przez władze regionu obszary geograficzne, gdzie ma być kierowane wsparcie finansowe, m.in. z RPO, zarówno na tereny rozwojowe, jak i zapóźnione. jak czytamy w strategii, "Fakt włączenia określonych jednostek administracyjnych do OSI faworyzuje je w zakresie realizacji działań przypisanych danemu obszarowi np. w RPO, lecz nie wyklucza udziału gmin sąsiednich. Udział ten będzie możliwy w przypadku uzasadnionej współpracy dla rozwiązywania problemów, które występują w gminach „przypisanych” do OSI".

1. Tygrys warmińsko-mazurski. Nazwa pochodzi od kształtu obszaru ułożonego poprzez wskazanie gmin spełniających kryterium położenia w odległości maksymalnie 15 km od drogi nr 7 lub nr 16.
2. Aglomeracja Olsztyna. Wyznaczono ją włączając tereny gmin leżących w bezpośredniej styczności z miastem Olsztyn: Jonkowo, Dywity, Barczewo, Purda, Stawiguda i Gietrzwałd.
3. Ośrodki subregionalne: Ełk i Elbląg.
4. Nowoczesna wieś. terenu roliczne sklasyfikowano według dwóch przeznaczeń: wielofunkcyjny rozwój rolnictwa i intensywny rozwój rolnictwa.
5. Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej. Kryterium wyboru jest zaliczenie gminy do grupy o niskim potencjale rozwojowym.
6. Obszary o słabym dostępie do usług publicznych. W tym przypadku kryterium wyboru było statystyczne, bazujące na 11 wskaźnikach charakteryzujących usługi publiczne.
7. Obszary przygraniczne.
8. Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji. Do tej kategorii dwie podkategorie: (a) miasta małe i średnie (powyżej 5 tys. mieszkańców), które utraciły konkurencyjność w wyniku silnej konkurencji zewnętrznej oraz pogarszającej się sytuacji w gminach otaczających te miasta; (b) wybrane dzielnice dużych miast charakteryzujące się natężeniem problemów społecznych.
9. Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej. Chodzi tu o tereny o słabym połączeniu komunikacyjnym z Olsztynem, głównie ze wschodniej części regionu - zgodnie z KSRR przyjęto, że szczególnie zła sytuacja występuje w przypadku gmin oddalonych o ponad 90 min. jazdy samochodem.

Projekt zaktualizowanej strategii rozwoju Warmii i Mazur trafił do zaopiniowanie przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Źródło: materiał dla KWRiST