System kaucyjny wejdzie w życie już 1 października i obejmie m.in. butelkowane i puszkowane wodę, soki i napoje. Z badania przeprowadzonego na początku roku wynika, że tylko co trzeci Polak zdawał sobie sprawę z tego, jak funkcjonują podobne systemy w innych krajach i czego można się spodziewać już w IV kwartale roku. Jednocześnie nastawienie społeczeństwa do samej koncepcji jest pozytywne.
Systemem kaucyjnym będą objęte jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 l, szklane butelki wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l oraz metalowe puszki o objętości do 1 l. Wysokość kaucji określona w rozporządzeniu to 50 gr na butelki PET i puszki oraz 1 zł na butelki szklane. Konsumenci będą otrzymywali zwrot kaucji po zwróceniu opakowania objętego systemem, a do zwrotu nie będzie wymagany paragon. Obowiązek przyjmowania takich opakowań i zwrotu kaucji będą miały wszystkie sklepy powyżej 200 mkw., które oferują napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym.
Choć koncepcja systemu kaucyjnego jest pozytywnie oceniana przez społeczeństwo, badania pokazują, że świadomość jego zasad jest niewielka. Tylko 35 proc. Polaków wie, jak będzie on działał, niemal połowa słyszała o planowanych zmianach, ale nie zna szczegółów, a co piąty obywatel nie zetknął się jeszcze z tym tematem.
Przedstawiciele branży napojowej apelują o szeroką kampanię informacyjną prowadzoną wspólnie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska. Ich zdaniem brak odpowiedniej komunikacji może utrudnić start systemu i wywołać zamieszanie w okresie przejściowym.
Podobne rozwiązania od lat funkcjonują w wielu państwach europejskich. W Niemczech system działa od 2003 roku, osiągając 96-procentowy wskaźnik zwrotu opakowań. W Norwegii poziom ten wynosi ponad 90 proc. Tamtejsze doświadczenia pokazują, że konsumenci chętnie korzystają z możliwości odzyskania kaucji, często przeznaczając ją na dalsze zakupy w tym samym sklepie.
Eksperci zwracają jednak uwagę, że w krajach, które wprowadzały system niedawno – jak Łotwa, Rumunia czy Słowacja – początkowo pojawiały się trudności. Wynikały one z konieczności rozróżnienia produktów już oznakowanych i tych, które trafiły na rynek przed wejściem w życie nowych regulacji. Skutkiem były chwilowe spadki sprzedaży w niektórych kategoriach napojów.
W polskich przepisach przewidziano czas na dostosowanie rynku. Produkty bez oznaczeń systemu kaucyjnego będą mogły być sprzedawane do końca 2025 roku, o ile zostaną wprowadzone do obrotu w ciągu trzech miesięcy od startu systemu. Branża piwowarska otrzymała dodatkowy rok na dostosowanie – kaucje za butelki wprowadzone przed styczniem 2026 r. będą zwracane do końca tego roku na dotychczasowych zasadach.
Producenci napojów już przygotowują nowe etykiety i współpracują z operatorami systemu. W ich ocenie odpowiednia kampania informacyjna pozwoli uniknąć dezorientacji konsumentów i ułatwi płynne przejście.
Z badań wynika, że aż 73 proc. Polaków nie postrzega systemu kaucyjnego jako problemu, ponieważ i tak segreguje odpady. Dwie trzecie uważa, że rozwiązanie to ułatwi recykling. Jedna trzecia ankietowanych ma jednak wątpliwości – obawia się, że system podniesie ceny napojów lub będzie kłopotliwy w codziennym użytkowaniu.
Mimo różnic w opiniach zdecydowana większość konsumentów wyraża pozytywne nastawienie do idei ochrony środowiska i recyklingu. Branża liczy, że dzięki współpracy z rządem system kaucyjny stanie się w Polsce standardem, a wskaźniki zwrotu opakowań będą zbliżone do tych osiąganych w Europie Zachodniej.
Źródło: Newseria
