Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) jednoznacznie rozstrzygnął spór dotyczący przetwarzania danych dłużników przez banki po wygaśnięciu umowy kredytowej. W jedenastu sprawach sąd podzielił argumentację Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO), podtrzymując sześć wcześniejszych wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) oraz uchylając pięć innych. Tym samym zakończyła się wieloletnia debata dotycząca interpretacji art. 105a ust. 3 Prawa bankowego.
Obowiązki banku przed przetwarzaniem danych
Zgodnie z decyzją NSA, bank może przetwarzać dane osoby zalegającej ze spłatą kredytu po wygaśnięciu zobowiązania, ale tylko pod warunkiem, że wcześniej skutecznie ją o tym poinformuje i odczeka 30 dni. Kluczowe znaczenie ma tutaj sposób przekazania informacji – musi być on skuteczny, a bank zobowiązany jest udowodnić, że powiadomienie dotarło do dłużnika.
NSA podkreślił, że:
- Bank nie może przetwarzać danych dłużnika od razu po wystąpieniu zwłoki, nawet jeśli przekroczyła ona 60 dni.
- Przed rozpoczęciem przetwarzania musi minąć dodatkowe 30 dni od skutecznego poinformowania klienta.
- Skuteczność powiadomienia nie zależy od momentu wysłania pisma przez bank, ale od daty jego doręczenia.
Rola Prezesa UODO w sporze z bankami
Prezes UODO argumentował, że to na banku spoczywa obowiązek wykazania, iż poinformował klienta o zamiarze przetwarzania jego danych po wygaśnięciu zobowiązania. Ponadto sąd uznał, że forma poinformowania musi być dokonana, a nie jedynie intencjonalna – oznacza to, że liczy się rzeczywiste doręczenie informacji, a nie samo jej wysłanie.
NSA wskazał, że powiadomienie może odbywać się różnymi kanałami, takimi jak:
- osobiste przekazanie informacji w placówce,
- przesyłka doręczana listownie lub przez pracownika banku,
- komunikacja drogą elektroniczną, jeśli była przewidziana w umowie.
Konsekwencje dla sektora bankowego
Decyzja NSA ma kluczowe znaczenie dla banków i instytucji finansowych, ponieważ jasno określa procedury, które muszą być spełnione przed przetwarzaniem danych dłużników w Biurze Informacji Kredytowej (BIK). Brak udokumentowanego, skutecznego poinformowania klienta może skutkować naruszeniem przepisów o ochronie danych osobowych i sankcjami.
Rozstrzygnięcie to wzmacnia ochronę praw konsumentów, zapewniając im możliwość spłaty zaległości w 30-dniowym okresie od momentu skutecznego poinformowania. Dla banków oznacza to konieczność starannego dokumentowania wszystkich działań związanych z przetwarzaniem danych klientów.
Orzeczenie NSA potwierdza, że prawo do przetwarzania danych dłużników nie jest automatyczne i wymaga spełnienia ściśle określonych procedur. To istotne zwycięstwo Prezesa UODO, które wpłynie na praktykę banków w zakresie przetwarzania danych osobowych klientów.
Źródło: IP UODO
