Na posiedzeniu podkomisji stałej polityki regionalnej przedstawiono ogólne informacje na temat inwestycji ze środków unijnych w infrastrukturę energetyczną. Nakreślono też przyszłą perspektywę takich działań.
Informację na temat inwestycji w infrastrukturę energetyczną realizowanych ze środków unijnych w latach 2014-2022, a także planów inwestycyjnych w nowej perspektywie unijnej przedstawił Marcin Janiak, zastępca dyrektora w departamencie funduszy europejskich Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Zgodnie z przedstawioną prezentacją wsparcie infrastruktury energetycznej odbywało się lub będzie się odbywać w ramach następujących środków UE: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Instrument Łącząc Europę, Regionalne Programy Operacyjne, Fundusz Modernizacyjny, Instrument Odbudowy i Wzmocnienia Odporności oraz programy polityki spójności na lata 2021-2027.
Z programu Infrastruktura i Środowisko na sektor „energia” przeznaczono 14,6 mld zł. Według przekazanych danych wybudowano lub zmodernizowano dzięki temu ponad 1340 km sieci elektroenergetycznych dla odnawialnych źródeł energii, ma się zmniejszyć roczne zużycie energii pierwotnej w budynkach publicznych o ok. 432,5 mln kWh (ponad 1000 budynków publicznych zostało poddanych termomodernizacji), przeszkolono 1964 kandydatów na Energetyków Gminnych; budowy i modernizacji ponad 870 km sieci ciepłowniczej; inwestycje w 164 jednostek wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w ramach wysokosprawnej kogeneracji; wybudowanie lub modernizacja 1557 km gazociągów, 1383 km sieci dystrybucyjnych i przesyłowych, zwiększenie rocznej zdolności terminala w Świnoujściu do odbioru gazu o 2,5 mld m3.
Zgodnie z zaprezentowanymi danymi w Instrumencie Łącząc Europę - programowi kierowanemu bezpośrednio przez Komisję Europejską - największa liczba środków – 17,5% - została przeznaczona na realizację na terenie Polski. Z regionalnych programów operacyjnych na cele dotyczące projektów infrastrukturalnych przeznaczono zaś 64,5 mld zł.
Środki na sektor energii na nadchodzące lata będą pochodzić w dużej mierze z Instrumentu Odbudowy i Wzmocnienia Odporności. Mają nim być objęte inwestycje w źródła ciepła w systemach ciepłowniczych, rozwój sieci przesyłowych, inteligentna infrastruktura energetyczna, inwestycje w technologie wodorowe, instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne, budowa morskich farm wiatrowych, magazyny energii.
Środki z polityki spójności na lata 2021-2027 w kwocie 21 mld zł mają być kierowane głównie w ramach programu FEnIKS i programów regionalnych. FEnIKS ma być następcą programu Infrastruktura i Środowisko. Na obszar energetyki ma być przeznaczone dwa razy więcej środków niż w POIiŚ. Natomiast szacowana wysokość środków z Funduszu Modernizacyjnego dla Polski na lata 2021-2030 to 26 mld zł. Wskazano też zatwierdzone programy w ramach Funduszu.
Następnie otworzono dyskusję. Przewodnicząca podkomisji zapytała o kwestie edukacji energetycznej, zwłaszcza w kontekście OZE i popularności programu „Mój prąd”. Dyrektor Janiak zauważył, że należy się skupić na wykazywaniu ludziom i przedsiębiorstwom potencjalnych zysków. Zauważył, że gdyby nie zmodyfikowano programu „Mój prąd” operatorzy nie mogliby odebrać całej wytworzonej energii, gdyż nie zawsze jest ona od razu zużywana. Zdaniem przedstawiciela MKiŚ potrzeba wzmocnić popularność inwestycji w magazyny energii.
Poseł Tomasz Ławniczak zadał pytanie o transformatory (stacje GPZ) w kontekście tego, czy nie jest to słaby punkt systemu elektroenergetycznego. Przedstawiciel ministerstwa stwierdził, że również w tym zakresie są prowadzone inwestycje. Problemem różnych przedsięwzięć jest brak rynku wykonawców, a także kwestia tego, że poza środkami z dofinansowania operatorzy również muszą wyłożyć własne środki.
Na pytanie o dofinansowanie magazynów na gaz ziemny wykluczono w obecnej chwili finansowanie ze środków unijnych takich inwestycji. Można za to inwestować w magazyny gazów zdekarbonizowanych – wodór lub biogaz.
Podkomisja nie podejmowała żadnego formalnego stanowiska w stosunku do przedstawionych informacji.
