W jaki sposób przebiega Brexit? Jakie konsekwencje z rezygnacji z członkostwa w UE poniesie Wielka Brytania? Jakie są spodziewane koszty Brexitu dla Unii Europejskiej, a jakie dla Polski? W najnowszym raporcie Fundacji Schumana oraz Fundacji Konrada Adenauera „Brexit. Gdy wszyscy przegrywają”, autorzy – dr Bartłomiej Nowak i dr Monika Sus, przedstawiają przypuszczalne następstwa wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.
Brexit to wydarzenie, którego nie można analitycznie zestawić i porównać z żadnym innym wydarzeniem, ponieważ żadne takie nie miało jeszcze miejsca. W tym kontekście analiza skutków wyjścia ze struktur unijnych staje się niedoskonała, wręcz spekulatywna, chociaż jedno pozostaje pewne. Brexit to gra, w której wszyscy gracze są stratni – gospodarczo, politycznie, społecznie i strategicznie.
Konsekwencje Brexitu dla Wielkiej Brytanii
Niezależnie od tego, jaki model relacji Wielkiej Brytanii z Unią Europejską zostanie ustalony, Zjednoczone Królestwo w każdym wariancie poniesie negatywne konsekwencje gospodarcze i stanie się politycznie słabsze. Gospodarczo, jak wskazują eksperci, od momentu podjęcia decyzji w referendum, Wielka Brytania straciła już od 2% do 2,5% PKB, realne dochody gospodarstw domowych ucierpiały o 4%, a dziura w finansach publicznych powiększa się w tempie 26 mld £ rocznie lub 500 mln £ tygodniowo. Brexit spowoduje, że Londyn będzie musiał na nowo zdefiniować to w jaki sposób chce przedstawiać swoje interesy i jak skutecznie promować je w globalnej wiosce. Pewne jest, że Wielka Brytania wychodząc z UE, straci uprzywilejowany dostęp do ponad 60 państw, z którymi Unia ma podpisane porozumienia handlowe. Wątpliwym jest, aby ponowne negocjacje bilateralne były korzystne dla Brytyjczyków. Co więcej, Brexit w sposób zasadniczy wpłynie na miejsce Wielkiej Brytanii na świecie oraz politykę zagraniczną tego kraju. Eksperci wskazują, że wizja „globalnej Wielkiej Brytanii” i „objęcia przez nią świata” jest utopijna i nie przystaje do współczesnych realiów geopolitycznych. Nie można również pominąć tego w jaki sposób Brexit wpłynie na wewnętrzną sytuację polityczno-społeczną Zjednoczonego Królestwa. Już teraz można zauważyć, że wyjście Wielkiej Brytanii z Unii wzmacnia tendencje separatystyczne Szkocji i jest zagrożeniem dla zachowania pokojowych relacji w Irlandii.
Koszty Brexitu dla UE
Unia bez Zjednoczonego Królestwa, piątej pod względem PKB gospodarki na świecie, jest mniejsza i słabsza w sensie geopolitycznym i ekonomicznym. Szczególnie bolesne są konsekwencje finansowe, choćby takie jak strata dla budżetu UE rzędu 11 mld £, która postawi państwa członkowskie przed wyborem zwiększenia wpłat, ograniczenia unijnego budżetu lub zmniejszenia wydatków. W wyniku Brexitu szacuje się, że unijne PKB zmniejszy się od 0,4% do 1,5% w skali roku. To znacząca zmiana, która może negatywnie wpłynąć na konkurencyjność Unii i spowolnienie wzrostu gospodarczego unijnych gospodarek. Warto również zwrócić uwagę na to, że wyjście Wielkiej Brytanii z Unii osłabiło Unię politycznie oraz dało impuls do zmiany układu wewnętrznych sił politycznych – Brexit umocnił tendencje do tworzenia się nowych sojuszy, co może prowadzić do dalszej fragmentyzacji Unii. Nie można również wykluczyć efektu domina i kolejnych wystąpień, a przynajmniej wzrostu poparcia dla wstrzymania dalszego procesu integracji. Dziś dezintegracja europejska stała się realnym zagrożeniem.
Koszty, jakie poniesie Polska
Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej jest dla Polski jednoznacznie niekorzystne. Warszawa traci bardzo ważnego sojusznika o zbieżnych interesach politycznych i gospodarczych, który umacniał naszą pozycję oraz wspierał interesy Polski na płaszczyźnie geopolitycznej. Opuszczenie UE przez Wielką Brytanię oznacza mniejsze wpłaty do budżetu UE, co dla Polski, która jest jednym z największych beneficjentów środków unijnych, oznacza znaczny ich spadek. Na Brexicie ucierpi również polski eksport, w szczególności producenci żywności i branża motoryzacyjna. Nie można również nie wspomnieć o tym, że Brexit stawia pod znakiem zapytania sytuację blisko miliona Polaków mieszkających na Wyspach.
Last but not least
Brexit to wymagające ćwiczenie z rozplątywania kompleksowej współzależności, której budowanie zajęło ponad 40 lat. Wszystkie analizy wskazują na to, że tracą na tym obie strony. Wiemy już jakie są szacunkowe konsekwencje wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii. W jaki sposób wpłyną na los obecnych i przyszłych pokoleń? To pytanie pozostaje wciąż otwarte.
Więcej informacji znajduje się w raporcie „Brexit. Gdy wszyscy przegrywają” dostępnym na: http://schuman.pl/kosztybrexitu/
