W ślad za zmianami polityki rozwoju kraju przewidzianymi w projekcie aktualizacji Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego, z którym można zapoznać się tutaj, resort rozwoju przygotował nowelizacje ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Nowelizacja przewiduje modyfikacje w regulacjach dotyczących strategii rozwoju i programów, wprowadza pojęcie polityk publicznych, koryguje postać kontraktu terytorialnego dzieląc go na dwa osobne (kontrakt programowy i kontrakt sektorowy) oraz wprowadza zupełnie nowy instrument - porozumienie terytorialne. Ma ono służyć wsparciu rozwoju ponadlokalnego i być swoistą premią za współpracę sąsiednich samorządów lokalnych. Samorządy lokalne, które będą chciały rozwijać obszar funkcjonalny, który tworzą, będą mogły opracować strategię rozwoju ponadlokalnego. Poza tym stowarzyszenie samorządów miałoby możliwość wykonywania zadań publicznych.
Porozumienie terytorialne
W ślad za zaproponowaniem w projekcie Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030 nowym nowym instrumentem - porozumieniem terytorialnym urzędnicy ministerstwa zaprojektowali jego regulacji prawne. Według założeń porozumienia ma służyć przede wszystkim uzgadnianiu interwencji istotnych z punku widzenia społeczności lokalnych kilku gmin lub powiatu. Stronami porozumienia może być z jednej strony zarząd województwa lub minister rozwoju regionalnego, a z drugiej - przedstawiciele jednostek samorządu lokalnego. Strony będą negocjować wsparcie przedsięwzięć kluczowych z punktu widzenia rozwoju obszaru objętego porozumieniem. Przepisy nie przesądzają źródła wsparcia, ani obowiązków stron. Z pewnością dojściu do porozumienia pomoże opracowanie strategii ponadlokalnej. Taką możliwość również przewidziano w nowelizacji. O ile opracowania strategii ponadlokalnej powinno zależeć od woli i decyzji lokalnych władz, to wydaje się zasadne, by posiadanie takiej strategii było warunkiem wsparcia rozwoju obszaru, tworzonego przez kilka JST z funduszy publicznych.
Stowarzyszenie samorządowe przejmie zadania publiczne od JST?
Aby wzmocnić możliwości wykonywania wspólnie przez JST zadań publicznych, ministerstwo zaproponowało, poprzez nowe zapisy w ustawie o samorządzie gminnym, wyposażenie stowarzyszeń samorządowych w możliwość wykonywania zadań publicznych. Poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, wchodzące w skład stowarzyszenia, mogłyby powierzać stowarzyszeniu realizację zadań własnych w całości, w części lub poprzez przedsięwzięcia w ramach tych zadań. Jednocześnie możliwe miałoby być przekazywanie stowarzyszeniu pieniędzy na realizację tych zadań. Możliwość pozyskiwania funduszy unijnych na realizację zadań stowarzyszenia została uwarunkowana przygotowaniem wspólnej strategii ponadlokalnej lub porozumienia terytorialnego wraz z planem działań.
Proponowane zapisy o stowarzyszeniach mają poszerzyć możliwości prawne współpracy sąsiednich samorządów tworzących obszar funkcjonalny. I ta intencja urzędników, wzmacniająca współpracę i partnerstwo samorządów, które należą do podstawowych zasad i priorytetów nowej polityki regionalnej, idzie z pewnością w dobrym kierunku i zasługuje na odnotowanie. Pytanie tylko, czy w praktyce wyposażenie stowarzyszeń w możliwość wykonywania zadań publicznych obok funkcjonowania związków JST (gminnych, powiatowych i gminno-powiatowych) rzeczywiście ułatwi tę współpracę.
Z projektem nowelizacji ustawy oraz jego uzasadnieniem i oceną skutków regulacji można zapoznać się tutaj. Projekt będzie opiniowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu terytorialnego na najbliższym posiedzeniu 17 kwietnia.
