W ramach debaty o przyszłości Europy, zainicjowanej przez białą księgę Komisji z 1 marca 2017 r., Komisja publikuje dokument otwierający debatę na temat stworzenia bardziej zrównoważonej Europy do 2030 r.

Dokument został zapowiedziany jako działanie następcze po wygłoszonym przez przewodniczącego Jean-Claude'a Junckera Orędziu o stanie Unii 2017 i odzwierciedla zdecydowane zaangażowanie UE w osiąganie określonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych celów zrównoważonego rozwoju, w tym porozumienia klimatycznego z Paryża. W dokumencie Komisja analizuje skalę wyzwań dla Europy i przedstawia przykładowe scenariusze dotyczące przyszłości. Komisja pragnie przeprowadzić debatę o tym, w jaki sposób można osiągnąć te cele do roku 2030 i w jaki sposób Unia Europejska może najlepiej się do tego przyczynić. W scenariuszach zwraca się uwagę na to, co już osiągnięto w ostatnich latach i co jeszcze należy zrobić, jeżeli UE i świat mają zapewnić zrównoważoną przyszłość dla dobra obywateli.

Frans Timmermans, pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, powiedział: - W zrównoważonym rozwoju chodzi – od początku do końca – o ludzi. Rzecz w tym, by nasza gospodarka i nasze społeczeństwo cieszyły się jednocześnie zrównoważonym rozwojem i dobrobytem. Dążymy do tego po to, byśmy mogli zachować nasz styl życia i zapewnić lepszą jakość życia naszym dzieciom i wnukom pod względem równości, zdrowego środowiska naturalnego i prosperującej gospodarki przyjaznej dla środowiska i sprzyjającej włączeniu społecznemu. Naszym zadaniem jest zadbanie o naszą planetę z myślą o wszystkich ludziach. Europa może i powinna odgrywać wiodącą rolę.

Jyrki Katainen, wiceprzewodniczący do spraw miejsc pracy, wzrostu, inwestycji i konkurencyjności, stwierdził: - Zrównoważony rozwój zakodowany jest w europejskim DNA. Musimy zagwarantować kolejnym pokoleniom, że będą miały te same możliwości co my lub lepsze, jednocześnie szanując ograniczone zasoby naszej planety. Pomaga w tym plan inwestycyjny dla Europy, który przekonuje sektor prywatny do przyłączenia się, oraz plan działań na rzecz zrównoważonego finansowania, który sprzyja stworzeniu nowego rynku dla zrównoważonych inwestycji. Modernizujemy nasze społeczeństwa w sposób sprzyjający włączeniu społecznemu, popieramy gospodarkę o obiegu zamkniętym i czerpiemy korzyści z nowych technologii takich jak sztuczna inteligencja. W ten sposób dążymy do neutralności klimatycznej i gwarantujemy, że zostawimy naszym dzieciom planetę w lepszym stanie.

W ciągu ostatnich lat UE zaczęła odgrywać wiodącą rolę w dążeniu do zrównoważonego rozwoju: opracowała jedne z najwyższych norm społecznych i środowiskowych, opowiada się za porozumieniem klimatycznym z Paryża i innowacyjnymi rozwiązaniami jak gospodarka o obiegu zamkniętym. Od chwili objęcia urzędu Komisja pod przewodnictwem Jeana-Claude'a Junckera włącza priorytety związane ze zrównoważonym rozwojem w obszary swojej polityki.

Podobnie jak reszta świata, UE mierzy się jednak ze złożonymi, stale zmieniającymi się i pilnymi wyzwaniami, przede wszystkim związanymi z długiem ekologicznym i zmianą klimatu, zmianą demograficzną, migracją, nierównością, konwergencją społeczno-gospodarczą oraz presją na finanse publiczne. Co więcej narastające pokusy izolacjonizmu i nacjonalizmu oznaczają, że zbyt wielu Europejczyków nie ma dostatecznego poczucia bezpieczeństwa w obecnie zmieniającym się świecie. Te bezsprzeczne fakty nie powinny napawać strachem, ale raczej pobudzać do działania.

W dokumencie otwierającym debatę kładzie się nacisk na kluczowe podstawy polityki w związku z przejściem na zrównoważony rozwój, m.in. na odejście od gospodarki linearnej i stosowanie gospodarki o obiegu zamkniętym, poprawę nierównowagi istniejącej w systemie żywnościowym, dostosowanie zasobów energii, budynków i mobilności do przyszłych wyzwań oraz zapewnienie, aby przejście to było sprawiedliwe, aby nikt nie został w tyle i aby nie pominięto żadnego miejsca. W dokumencie omówiono czynniki horyzontalne, które muszą mieć decydujące znaczenie dla przejścia na zrównoważony rozwój. Są to m.in. edukacja, nauka, technologia, badania naukowe i innowacje oraz digitalizacja; finansowanie, polityka cenowa, opodatkowanie i konkurencja; odpowiedzialne prowadzenie działalności gospodarczej, społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw i nowe modele biznesowe; otwarta i oparta na zasadach wymiana handlowa; sprawowanie rządów i zapewnienie spójności polityki na wszystkich szczeblach. Na końcu dokumentu podkreślono znaczenie wytyczania drogi dla przejścia na zrównoważony rozwój na świecie, gdyż polityka będzie miała tylko ograniczony wpływ na planetę, jeżeli pozostali zdecydują się podążać w przeciwnym kierunku.

Przedstawiony dokument zakłada trzy scenariusze skłaniające do debaty o tym, w jaki sposób osiągnąć cele zrównoważonego rozwoju w UE. Te trzy scenariusze ilustrują różne koncepcje oraz mają za zadanie skłonić do debaty i refleksji. Ostateczny rezultat będzie prawdopodobnie stanowił kombinację elementów wszystkich scenariuszy. Trzy scenariusze:

• Nadrzędna strategia UE w zakresie celów zrównoważonego rozwoju, aby kierować działaniami UE i jej państw członkowskich.
• Kontynuacja włączania przez Komisję celów zrównoważonego rozwoju do wszystkich istotnych polityk UE, bez egzekwowania działań od państw członkowskich.
• Większy nacisk na działania zewnętrzne przy jednoczesnej konsolidacji obecnych ambicji w zakresie zrównoważonego rozwoju na szczeblu UE.

Kontekst

25 września 2015 r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło 17 celów zrównoważonego rozwoju, aby walczyć z ubóstwem, chronić planetę i zapewnić dobrobyt wszystkim ludziom w ramach nowego programu na rzecz zrównoważonego rozwoju zwanego Agendą 2030. W odniesieniu do każdego z 17 celów określono cele szczegółowe (łącznie 169), które mają zostać osiągnięte do 2030 r. UE była wiodącą siłą, która doprowadziła do przyjęcia Agendy 2030 i jej celów zrównoważonego rozwoju.

W odpowiedzi na Agendę 2030 Komisja przyjęła 22 listopada 2016 r. komunikat pt. „Kolejne kroki w kierunku zrównoważonej przyszłości Europy”. Nakreśliła w nim działania, które UE podejmuje, aby zrealizować założenia Agendy 2030. Zwróciła uwagę na kluczowe obszary polityki UE w odniesieniu do każdego z 17 celów zrównoważonego rozwoju. Komisja wyjaśniła także, w jaki sposób jej 10 priorytetów na lata 2014–2019 przyczynia się do realizacji Agendy 2030. W komunikacie Komisja zapowiedziała również uruchomienie platformy zainteresowanych stron wysokiego szczebla, której przewodniczy pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans. Platforma będzie służyła wymianie i stosowaniu najlepszych praktyk w zakresie osiągania celów zrównoważonego rozwoju.

13 września 2017 r. Przewodniczący Komisji w liście intencyjnym dołączonym do Orędzia o stanie Unii zapowiedział dokument otwierający debatę pt. „W kierunku zrównoważonej Europy 2030” w odpowiedzi na cele zrównoważonego rozwoju i na porozumienie klimatyczne z Paryża.

Publikowany dokument otwierający debatę zawiera również szczegółowy zestaw załączników, w których omówiono ostatnie działania podjęte przez UE w związku z celami zrównoważonego rozwoju i wyniki tych działań. Załączono również dokument na temat wkładu unijnej platformy zainteresowanych stron wysokiego szczebla poświęcona celom zrównoważonego rozwoju.

Więcej informacji

Zestawienie informacji: W kierunku zrównoważonej Europy 2030 - www.ec.europa.eu

Dokument otwierający debatę: W kierunku zrównoważonej Europy 2030 - www.ec.europa.eu

Załączniki do przedstawionego dokumentu otwierającego debatę:

• Wkład Komisji pod przewodnictwem Jeana-Claude'a Junckera w realizację celów zrównoważonego rozwoju - www.ec.europa.eu
• Postępy UE w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju - www.ec.europa.eu
• Wkład platformy zainteresowanych stron poświęconej celom zrównoważonego rozwoju do dokumentu UE otwierającego debatę - www.ec.europa.eu

Dokument roboczy służb Komisji Sprawozdanie UE z 2019 r. w sprawie spójności polityki na rzecz rozwoju - www.ec.europa.eu

Biała księga w sprawie przyszłości Europy (1 marca 2017 r.) i poprzednie dokumenty otwierające debatę - www.ec.europa.eu

Sprawozdanie monitorujące Eurostatu nt. celów zrównoważonego rozwoju - www.ec.europa.eu

Czysta planeta dla wszystkich: strategia na rzecz Europy neutralnej dla klimatu do 2050 r. - www.ec.europa.eu 

Źródło: KE