Ministerstwo rozwoju skierowało do konsultacji publicznych projekt wytycznych w zakresie korzystania z usług ekspertów w ramach programów operacyjnych na lata 2014-2020. O ile sam dokument skierowany jest do instytucji organizujących konkursy i oceniających wnioski, to jego treść dotyczy również beneficjentów. Stąd polecamy go uwadze naszych Czytelników. Wiemy, że samorządowcy mają - najdelikatniej rzecz ujmując - bardzo różne doświadczenia w z ekspertami oceniającymi wnioski. Tymczasem proponowane zapisy wytycznych dają ekspertom dużą władzę.

Nowa rola ekspertów

Przypomnijmy, że rolę ekspertów niejako na nowo określiła lipcowa nowelizacja ustawy wdrażającej programy operacyjne polityki spójności 2014-2020. Nowe przepisy obowiązują od września ubiegłego roku. Art. 68a mówi, że właściwa instytucja może wyznaczyć ekspertów do udziału w wyborze projektów do dofinansowania oraz do "wykonywania zadań związanych z realizacją praw i obowiązków właściwej instytucji wynikających z umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji o dofinansowaniu projektu". Ten drugi zapis brzmi dosyć tajemniczo. Poza tym przepisy mówią, że instytucja sama określi rolę eksperta.

Kto może być ekspertem?

Wspomniany wyżej art. 68a ustawy wdrożeniowej w ust. 3 mówi, że właściwa instytucja wyznacza eksperta spośród kandydatów, którzy: korzystają z pełni praw publicznych; mają pełną zdolność do czynności prawnych; nie zostali skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne lub za umyślne przestępstwo skarbowe; mają wiedzę, umiejętności, doświadczenie lub wymagane uprawnienia w dziedzinie objętej programem operacyjnym. Kandydat ma po prostu składać oświadczenie, że spełnia te warunki. Z kolei według zapisów projektu wytycznych, zarząd województwa czy ministerstwo będzie mogło wybrać kandydatów na ekspertów dowolnie, według własnego uznania. Byleby odbyło się to przejrzyście i według publicznie znanych zasad.

Ekspert oceni wniosek, zweryfikuje spełnienie kryteriów, zaopiniuje umowę o dofinansowanie i rozpatrzy protest

Zapisy projektu wytycznych przewidują bardzo szeroki katalog możliwych zadań eksperta. Obejmuje on trzy zasadnicze elementy. Po pierwsze, udział w ocenie spełniania kryteriów wyboru projektów. Po drugie, udział w weryfikacji, przed podpisaniem umowy o dofinansowanie lub przed wydaniem decyzji o dofinansowaniu, spełnienia przez projekt wszystkich kryteriów wyboru projektów, na podstawie których został wybrany do dofinansowania. I po trzecie, udział eksperta w rozpatrywaniu protestów. Wykonywanie przez ekspertów zadań związanych z owym tajemniczym zapisem ustawowym, powtórzonym w tekście wytycznych, czyli realizacją praw i obowiązków właściwej instytucji wynikających z umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji o dofinansowaniu projektu, będzie mogło dotyczyć - w szczególności - udziału eksperta: w kontroli realizacji projektu, w tym weryfikacji wniosków beneficjenta o płatność; w monitorowaniu postępów w realizacji projektu, w tym założonych wskaźników; w procesie opiniowania zmian umów o dofinansowanie projektu albo decyzji o dofinansowaniu projektu.

Ekspert rozstrzygnie w sposób wiążący dla zarządu województwa i na jego odpowiedzialność?

Czy zewnętrzny ekspert powinien mieć możliwość ostatecznego - tj. wiążącego dla zarządu województwa czy ministerstwa - rozstrzygania spraw? Taką możliwość przewidują wytyczne w pkt 4 rozdziału 3, mówiącego o roli i statusie ekspertów. W pkt. 6 dodano, że odpowiedzialność wobec osób trzecich za skutki pracy eksperta ponosi instytucja, dla której ekspert pracuje.

Konsultacje do 18 stycznia

Uwagi do projektu można zgłaszać do 18 stycznia. Z dokumentem można zapoznać się tutaj.

Źródło: mr.gov.pl