Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, to dysponujący największym budżetem, liczącym ponad 27 mld euro, program wdrażający w Polsce unijną politykę spójności na lata 2014-2020. W praktyce program będzie realizowany przez 9 lat, od roku bieżącego do 2023. W całej alokacji dla Polski (85,46 mld euro) POIiŚ stanowi 32 proc. Program przeznaczony jest na wsparcie pięciu sektorów polityk publicznych. 25 marca po raz pierwszy zebrał się komitet monitorujący program.
Wielki budżet dla pięciu sektorów
W POIiŚ zaplanowano interwencje w pięciu sektorach. Najwięcej pieniędzy przeznaczono na transport – 72 proc. wartości całej alokacji. Następnie na infrastrukturę wodno-ściekową i gospodarkę odpadami w ramach ochrony środowiska (13 proc.). Dalej na energetykę (10 proc.). Najmniej udało się wygospodarować na infrastrukturę kultury (2 proc.) i ochrony zdrowia (2 proc.). Dokument podzielono na 10 osi priorytetowych, 24 działania i 12 poddziałań.
Transport
- Oś priorytetowa (OP) III Rozwój sieci drogowej i transportu multimodalnego: alokacja prawie 10 mld euro; dwa działania, w tym większość, bo ponad 8 mld, na sieci drogowe TEN-T (drogi ekspresowe i jeden odcinek autostrady) oraz drogi w warszawskim węźle sieci drogowej;
- OP IV Infrastruktura drogowa dla miast: alokacja 3 mld euro; dwa działania przeznaczone na dofinansowanie projektów drogowych miejskich w sieci TEN-T i poza nią (obwodnice, trasy wylotowe, drogi krajowe w miastach na prawach powiatu);
- OP V Rozwój transportu kolejowego: alokacja 5,1 mld euro, dwa działania analogiczne do drogowych inwestycji – w sieci TEN-T i poza nią (linie i dworce);
- OP VI Niskoemisyjny transport: alokacja 2,3 mld euro, jedno działanie finansujące sieć szynową i tabor transportu miejskiego.
Ochrona środowiska – infrastruktura komunalna
- OP II Ochrona Środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu: alokacja 3,5 mld euro; pięć działań przede wszystkim dedykowanych gospodarce wodno-ściekowej i gospodarce odpadami.
Energetyka
- OP I Zmniejszenie emisyjności gospodarki: alokacja 1 mld euro; siedem działań ukierunkowanych na zwiększenie efektywności energetycznej obiektów publicznych i prywatnych, wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych oraz specjalnie działanie dla konurbacji śląsko-zagłębiowskiej, dotyczące niwelowanie poziomu stężenia pyłów pn10;
- OP VII Poprawa bezpieczeństwa energetycznego: alokacja 1 mld euro, jedno działanie finansujące systemy magazynowania i dystrybucji gazu i energii elektrycznej.
Kultura i ochrona zdrowia
- OP VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury: alokacja 467 mln euro; zaplanowano jedno działanie finansujące m.in. konserwację, rozbudowę obiektów zabytkowych oraz zakup wysposażenia;
- OP IX Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia: alokacja 470 mln euro; przewidziano dwa działania finansujące przedsięwzięcia ratownictwa medycznego (SOR-y, centra urazowe, lądowiska) oraz projekty oddziałów ponadregionalnych szpitali, ale w dwóch przypadakch: udzielających świadczeń w określonych schorzeniach (m.in. układu krążenia, nowotworów, urazów kostnych) oraz mających określone specjalizacje (ginekologiczną, neonatologiczną, pediatryczną).
Zdecydowana większość dotacji, ale także pożyczki
Nowością tego programu jest przeznaczenie, zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej, części alokacji (1 mld euro) na dofinanasowanie prjektów w formie tzw. instrumentów zwrotnych. Do zastosowania tej formy wybrano inwestycje w oze, efektywność energetyczną budynków gospodarczych i użyteczności publicznej oraz duże i średnie komunalne systemy gospodarki odpadami.
