Główny Urząd Statystyczny przygotował raport dotyczący wydatków na ochronę zdrowia w latach 2022-2024.
W latach 2022–2024 w Polsce można było zaobserwować wyraźny i stały wzrost nakładów na ochronę zdrowia zarówno w części finansowanej ze środków publicznych, jak i prywatnych. Dane Narodowego Rachunku Zdrowia opracowane przez Główny Urząd Statystyczny pokazują, że trend ten nabiera tempa, a w 2024 roku wydatki osiągnęły historycznie najwyższy poziom.
Według wstępnych szacunków GUS, bieżące nakłady na ochronę zdrowia w 2024 r. wyniosły 293,6 mld zł, co oznacza wzrost o 47 mld zł w stosunku do roku poprzedniego aż o 19,1 proc.. W relacji do produktu krajowego brutto oznacza to udział na poziomie 8,1 proc., podczas gdy w 2023 r. było to 7,2 proc., a w 2022 r. 6,8 proc.
Dominującą rolę w strukturze finansowania ochrony zdrowia nadal odgrywają środki publiczne. W 2024 r. ich wartość sięgnęła 229,1 mld zł, co odpowiada 6,3 proc. PKB i stanowi wzrost o 37,1 mld zł względem 2023 r. To najwyższy nominalny przyrost w historii polskiego systemu ochrony zdrowia.
Nakłady prywatne, obejmujące m.in. wydatki gospodarstw domowych, ubezpieczenia zdrowotne oraz inne źródła pozabudżetowe, wzrosły w 2024 r. o 9,9 mld zł i osiągnęły poziom 64,5 mld zł. Udział prywatnych wydatków w całości bieżących nakładów spadł jednak z 22,2 proc. w 2023 r. do około 21,9 proc. w 2024 r., co potwierdza rosnącą przewagę finansowania publicznego.
Struktura wydatków w 2023 r. pokazuje, że największa część środków trafia na usługi lecznicze tj. 58,9 proc. wszystkich nakładów. Na drugim miejscu znajdują się produkty medyczne, w tym leki, które pochłaniają 17,3 proc. budżetu. Trzecim największym segmentem jest opieka długoterminowa 7,8 proc.
Jeśli spojrzymy na instytucje otrzymujące finansowanie, najwięcej środków kierowane jest do szpitali tj. 43 proc. wszystkich wydatków. Kolejne miejsca zajmują ambulatoryjna opieka zdrowotna (24,7 proc.) oraz sektor sprzedaży detalicznej wyrobów medycznych (16,7 proc.), obejmujący m.in. apteki i sklepy ze sprzętem rehabilitacyjnym.
Według metodologii Ministerstwa Zdrowia, obejmującej wyłącznie środki publiczne, w ustawie budżetowej na 2024 r. zaplanowano wydatki na poziomie 193,3 mld zł. Rzeczywiste wykonanie okazało się wyższe i wyniosło 210,6 mld zł, co oznacza wzrost o 14 proc. w stosunku do 2023 r.
Zgodnie z wymogami ustawy o minimalnym poziomie nakładów na ochronę zdrowia, wskaźnik wydatków publicznych liczony w odniesieniu do PKB sprzed dwóch lat osiągnął 6,85 proc. przy ustawowym minimum 6,20 proc. Tym samym cel zapisany w przepisach został znacząco przekroczony.
W ujęciu dekady widać wyraźny, systematyczny wzrost finansowania. W latach 2014–2024: publiczne nakłady na ochronę zdrowia wzrosły o ponad 150 proc., bieżące wydatki łącznie publiczne i prywatne zwiększyły się o ponad 170 proc.
Co istotne, tempo wzrostu utrzymuje się mimo wyzwań gospodarczych, takich jak pandemia COVID-19, wysoka inflacja czy spowolnienie gospodarcze. Wynika to zarówno z rosnących potrzeb zdrowotnych starzejącego się społeczeństwa, jak i z politycznych decyzji o zwiększeniu roli państwa w finansowaniu systemu.
Eksperci zwracają uwagę, że sam wzrost nakładów nie gwarantuje poprawy jakości opieki zdrowotnej, jeśli nie towarzyszy mu reforma organizacyjna i inwestycje w kadry medyczne. W kolejnych latach kluczowe będzie także efektywne wykorzystanie środków, w tym rozwój nowoczesnej diagnostyki, e-zdrowia i profilaktyki.
Nie zmienia to jednak faktu, że ostatnie trzy lata to okres bezprecedensowego przyspieszenia finansowania ochrony zdrowia w Polsce. Jeśli trend się utrzyma, w ciągu kilku lat możliwe będzie osiągnięcie wydatków na poziomie 9 proc. PKB, co zbliży nas do średniej unijnej.
Z całym raportem można zapoznać się tutaj: stat.gov.pl
