Współpraca odpowiedzią na stale występujące zmiany i zjawiska kryzysów – pod takim hasłem w środowe przedpołudnie ruszył V Krajowy Kongres Forów Skarbników. To największe i najważniejsze wydarzenie dla skarbników jednostek samorządu terytorialnego. Obrady potrwają dwa dni.

W programie wydarzenia znalazł się szereg paneli tematycznych. Pierwszy z nich dotyczył systemu finansowania samorządu, a także potrzeby i kierunków zmian w tym zakresie. Udział w tym panelu wzięli: Małgorzata Kern, skarbnik miasta Chorzowa, przewodnicząca Krajowej Rady Forów Skarbników JST działającej przy FRDL, Agata Krzyżak-Szota, skarbnik gminy Michałowice oraz prof. Krzysztof Surówka, specjalista w dziedzinie finansów publicznych. Dyskusję moderował prof. Jacek Sierak, specjalista w zakresie finansów samorządowych.

Szerokie spektrum tematów

Kolejne panele plenarne podczas pierwszego dnia wydarzenia dotyczyły m.in. rachunków bankowych w ewidencji i sprawozdawczości JST, lokat terminowych i długoterminowych, elektronicznego rejestru umów w świetle nowych przepisów w zintegrowanym systemie informatycznym czy statusu i roli skarbnika jako strażnika finansów jednostki. Wiele uwagi poświęcono również temu, jak efektywnie wykorzystywać podatek od nieruchomości do zwiększania wpływów budżetowych.

Merytorycznie o szpitalach powiatowych

Spore zainteresowanie wzbudziły również panele tematyczne w ramach sesji równoległych. Jeden z nich dotyczył nowych regulacji w zakresie obszaru ochrony zdrowia.

Prelegentami w tej części wydarzenia byli: Rudolf Borusiewicz, dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich, Wiesław Miłkowski, skarbnik powiatu otwockiego, członek Zarządu Krajowej Rady Forów Skarbników przy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej oraz Zuzanna Świerc, ekonomistka i trenerka zarządzania finansami w podmiotach leczniczych. Dyskusję poprowadził Tomasz Wróblewski, sekretarz województwa lubuskiego, wieloletni dyrektor Departamentu Zdrowia.

- Słowo zmiana, które wybrzmiało podczas innych paneli, pasuje również do naszej dyskusji, ponieważ tych zmian w ochronie zdrowia było bardzo dużo. Od czasu powstania samorządów województw i powiatów, które stały się podmiotami tworzącymi szpitale, tych zmian było sporo. Były ustawy o modernizacjach, o restrukturyzacjach, o sieci  – zaczął dyskusję Tomasz Wróblewski.

Jak dodał moderator, przed nami kolejne zmiany, bo rząd planuje uchwalenie ustawy w sprawie modernizacji i poprawy efektywności szpitalnictwa.

- Reprezentując powiaty i nie wchodząc w politykę, Związek Powiatów Polskich nieraz zwracał uwagi, co jest trudne i w którym miejscu. Zaczęliśmy od dość poważnej krytyki (materiały filmowe są na naszej stronie internetowej), gdzie odwoływaliśmy się do wypowiedzi ministra, wiceministrów, którzy mówili, że szpitale powiatowe są źle zarządzane. Oni się wycofywali i twierdzili, że tak nie mówili, a my cytowaliśmy ich wypowiedzi. I ta zabawa trwała, ale efekty krok po kroku się pojawiają, choćby dzięki temu, że te ustawy wracają i zaczynają inaczej wyglądać – stwierdził poproszony jako pierwszy o zabranie głosu Rudolf Borusiewicz, dyrektor Biura ZPP.

Jak dodał szef Biura Związku Powiatów Polskich, sytuacja w szpitalach powiatowych nie jest winą wyłączną złego zarządzania, co sformułowała NIK, ale nie ulega wątpliwości, że niewspółmiernie dużo zrobiono w tych szpitalach, a powiaty nie tworzyły tych placówek, tylko niejako przejęły tę sieć ze wszystkimi niedostatkami.

- Przy tych zmianach podkreślamy podstawową kwestię, jaką jest wycena świadczeń. Jaka jest ta wycena? Dość powszechnie panująca opinia mówi, że są procedury dochodowe i deficytowe. Te pierwsze bierze sektor prywatny, a na powiaty spadają procedury deficytowe. W ten sposób 90% szpitali w ramach podstawowej działalności odnotowuje straty – zaznaczył Rudolf Borusieiwicz.

Okiem ekonomistki

Do pytania moderatora o to, jak do rosnącego zadłużenia szpitali mają się informacje od decydentów, że takich dużych środków na ochronę zdrowia jeszcze nie było, odniosła się Zuzanna Świerc ze Szkoły Głównej Handlowej.

- Część z tych pieniędzy z pewnością zjadła inflacja. Gdzie jest reszta pieniędzy? Jako wieloletnia główna księgowa w szpitalach i po stronie płatnika, a obecnie osoba wspierająca podmioty lecznicze w zarządzaniu finansami mogę powiedzieć, że pieniędzmi szpitali dyrektorzy tych placówek już nie zarządzają. To nie dyrektor ani główny księgowy decyduje, gdzie te pieniądze pójdą. Te pieniądze rozdysponowuje system, ustalając taryfy mniej i bardziej dochodowe  – stwierdziła ekonomistka.

Zdaniem ekspertki, wątpliwości budzi to, dlaczego udało się uregulować mechanizm waloryzacji wynagrodzeń, a nie został dotąd wprowadzony mechanizm waloryzacji w odniesieniu do świadczeń.

- Brak automatycznego mechanizmu waloryzacji podstawowych elementów finansowania świadczeń w podmiotach leczniczych sprawia, że tych pieniędzy brakuje. Koszty rosną, niektóre z nich w sposób systemowy, jak wynagrodzenia, natomiast mimo że pieniędzy przybywa, odbywa się to bardzo chaotycznie. Dlaczego? Nie robi się niczego systemowo. Nie patrzy się na całość jako na system, a to są naczynia połączone – dopowiedziała Zuzanna Świerc.  

Diagnoza skarbnika

- Szpitale powiatowe powstały, gdy powstały powiaty. Niedługo będziemy świętować jubileusz 25-lecia powiatów, a tym samym szpitali. Ale czy to jest chluba do świętowania, jeśli chodzi o szpitale? Chyba nie do końca, ponieważ przez 25 lat system nie został naprawiony, a wręcz przeciwnie – problemy się pogłębiają, a długi nieustannie rosną – podkreślił Wiesław Miłkowski, skarbnik powiatu otwockiego, członek Zarządu Krajowej Rady Forów Skarbników przy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej.

Zdaniem skarbnika powiatu otwockiego, państwo powinno rozmawiać na temat strategii szpitali, a nie tylko szpitali powiatowych. Tymczasem tej strategii nigdy nie było i wciąż nie ma, a sytuacja przypomina leczenie doraźne.

- Tylko niecałe 2% wydajemy na profilaktykę. To jest skandal, bo 8% idzie na długoterminowe leczenie, a ponad 30% na szpitalne leczenie. Powinna być strategia opracowana przez państwo. Na bieżąco musi ono wyceniać świadczenia i analizować system. I powinno się odłączyć prywatną służbę zdrowia od publicznej, bo brak takiego odłączenia prowadzi do prywatyzacji zysków – dodał Wiesław Miłkowski.

Skarbik powiatu otwockiego przypomniał też, że z brakiem strategii państwa w obszarze ochrony zdrowia idzie niewykonanie jak dotąd wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2019 roku, zgodnie z którym przepisy o konieczności pokrywania strat podmiotów leczniczych przez jednostki samorządu terytorialnego są niezgodne z ustawą zasadniczą. Tymczasem brak wykonania wyroku TK znów oznacza postawienie samorządów pod ścianą.

Obrady w ramach V Krajowego Kongresu Forów Skarbników potrwają do czwartku. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Związek Powiatów Polskich, a patronat medialny Dziennik Warto Wiedzieć.