Co roku 24 czerwca obchodzony jest Światowy Dzień Chorych na Osteoporozę. Został on ustanowiony w związku z rosnącą liczbą osób borykających się z tą chorobą. Jednym z głównych założeń tego dnia jest ukazanie społeczeństwu jak wyglądają objawy oraz leczenie osteoporozy - jednej z największych zagrożeń cywilizacyjnych.

Na całym świecie co 3 sekundy dochodzi do złamania kości spowodowanego osteoporozą, rocznie takich złamań odnotowuje się około 8,9 miliona. Co trzecia kobieta i co piąty mężczyzna w wieku powyżej 50 roku życia cierpi na osteoporozę. W Polsce około 25 procent kobiet i 13 procent mężczyzn cierpi na tę chorobę.

Osteoporoza jest jednym z najczęściej występujących schorzeń, niestety bardzo często przez długi czas pozostaje nierozpoznana. Blisko 80% osób będących w grupie wysokiego ryzyka, które miały już co najmniej jedno złamanie nadal nie jest zdiagnozowanych i właściwie leczonych. Tymczasem osteoporoza jest nie tylko przyczyną niepełnosprawności, ale również śmierci. Światowa Organizacja Zdrowia uznała tę chorobę za jedno z największych zagrożeń cywilizacyjnych.

Osteoporoza to choroba kości w przebiegu której dochodzi do ich zrzeszotnienia, czyli utraty gęstości. Kruche kości bardzo łatwo ulegają złamaniom. Co gorsza, osteoporoza bardzo długo nie daje żadnych niepokojących objawów, rozwija się po cichu, a pierwszym objawem najczęściej jest złamanie. Wśród kobiet jedną z głównych przyczyn powstawania osteoporozy jest menopauza, w której wyniku dochodzi do nagłego obniżenia poziomu estrogenów. Innymi czynnikami występowania choroby zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn mogą być: cukrzyca, nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc czy nadczynność kory nadnerczy. Choroba może być również skutkiem długotrwałego przyjmowania niektórych leków między innymi immunosupresyjnych, przeciwpadaczkowych czy zmniejszających krzepliwość krwi. W grupie ryzyka znajdują się również osoby obciążone genetycznie, palące papierosy, nadużywające alkoholu, stosujące dietę ubogą w wapń, białko i witaminę D oraz prowadzące siedzący tryb życia. Ryzyko zachorowania wzrasta również wraz z wiekiem. Następstwem niezdiagnozowanej i nieleczonej choroby są złamania. Do najbardziej niebezpiecznych należą: złamania szyjki kości udowej, kończą się one śmiercią w wyniku powikłań nawet u co 5 kobiety i co 4 mężczyzny, aż 50% osób wśród tych, które przeżyją, pozostaje niepełnosprawnymi. Szacuje się, że ryzyko wystąpienia takiego złamania jest wyższe niż wystąpienie raka macicy, sutka i jajników razem.

Rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie badania gęstości kości. Według zaleceń WHO powinno być ono wykonywane w szyjce kości udowej lub kręgosłupie. Jeśli na podstawie takiego badania zostanie stwierdzona obniżona gęstości kości, kolejnym krokiem jest wykonanie badań mających na celu ustalenie, czy osteoporoza jest wynikiem menopauzy, czy innych schorzeń. Zaleca się, aby badania mające na celu rozpoznanie lub wykluczenie choroby wykonywały osoby, które ukończyły 45 rok życia.

Najlepszą profilaktyką osteoporozy jest zmiana trybu życia, włączenie aktywności fizycznej (spacery, bieganie lub zajęcia na basenie) zrezygnowanie z używek, oraz wprowadzenie do swojej diety produktów bogatych w wapń, białko, witaminę D i magnez oraz unikanie nadmiernego spożycia soli i cukru. Bardzo ważne jest również eliminowanie ryzyka upadków.

W leczeniu osteoporozy bardzo ważną rolę odgrywa czas, jest ono tym skuteczniejsze, im wcześniej choroba zostanie wykryta. Celem terapii jest też zmniejszenie ryzyka występowania złamań i komplikacji z nimi związanych. Terapia jest długotrwała i aby była skuteczna konieczna jest współpraca pacjenta z lekarzem. Bardzo ważne jest więc uświadomienie chorego, jakie konsekwencje niesie za sobą nieleczona choroba i jakie mogą być skutki zaprzestania terapii.

Niezbędna w walce z osteoporozą jest dieta. Co jeść, żeby wzmocnić kości? Lekarze doradzają:

• Produkty bogate w wapń: mleko, sery żółte, twarogi, także w wersji niskotłuszczowej, ryby tj. łosoś, makrela, sardynki, pieczywo, rośliny strączkowe np. soja, sezam, zielone warzywa liściaste.
• Spore ilości witaminy D znajdziemy w tłustych rybach: makrela, sardynki, śledź, a także w maśle, jajach i we wzbogaconych w wapń płatkach śniadaniowych.
• Produkty bogate w magnez to: kakao, orzechy, masło orzechowe, gorzka czekolada, kasze.
• Fosfor dostarczymy organizmowi w: serach żółtych, orzechach, wątrobie, żółtkach jaj, rybach morskich, warzywach strączkowych.
• Walcząc z zagrożeniami skutkującymi osteoporozą jemy pięć porcji owoców i warzyw dziennie.
• Każdy posiłek powinien zawierać (do wyboru): pieczywo, płatki śniadaniowe, ziemniaki, kasze, makaron.
• Unikamy soli, ponieważ zwiększa ilość wydalanego z moczem wapnia oraz produktów o wysokiej zwartości cukrów i tłuszczów np. ciastka, cukierki, słodycze, chipsy, napoje gazowane, ponieważ mają znikomą wartość odżywczą.

Źródło: osteoporoza.pl, rynekaptek.pl oraz e-medycyna.pl