Wojewoda w rozstrzygnięciu nadzorczym nie może kwestionować posiadania osobowości prawnej przez SP ZOZ. Tak wynika w wyroku WSA we Wrocławiu z 17 listopada 2015 r. sygn. IV SA/Wr 648/15.
Rozstrzygnięciem nadzorczym wojewoda stwierdził nieważność § 2 ust. 2 we fragmencie "posiada osobowość prawną” załącznika do uchwały rady powiatu w sprawie nadania statutu samodzielnemu publicznemu zakładowi opieki zdrowotnej.
W skardze do sądu administracyjnego podniesiono, że wszystkie samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, które uzyskały osobowość prawną na gruncie przepisów ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, posiadały ją również po wejściu w życie przepisów ustawy o działalności leczniczej. Argumenty wskazujące, iż jakoby samo wejście w życie przepisów ustawy o działalności leczniczej, powodowało utratę przez te jednostki osobowości prawnej, należy uznać za bezzasadne. Takiemu rozumowaniu sprzeciwia się nie tylko wola ustawodawcy (brak jednoznacznego przepisu powodującego utratę osobowości prawnej), ale przede wszystkim wykładnia systemowa tych przepisów. Wprawdzie na gruncie ustawy o działalności leczniczej, ustawodawca nie przyznał wprost osobowości prawnej samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej (tak jak to zostało uczynione w art. 35b ust. 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej), to jednak wielokrotnie potwierdza ten fakt, w poszczególnych częściach tej ustawy. W związku z tym, iż wykładnia językowa nie przesądza jednoznacznie o posiadaniu przez analizowane zakłady osobowości prawnej, konieczne jest zastosowanie wykładni systemowej.
W tym względzie, na uwagę zasługuje w szczególności art. 60 oraz art. 80 ustawy o działalności leczniczej. Ustanie bytu prawnego samodzielnego zakładu opieki zdrowotnej przewidziane zostało w art. 60 ustawy o działalności leczniczej. Przepis ten wyraźnie wskazuje, iż likwidacja samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej następuje w drodze rozporządzenia, zarządzenia albo uchwały właściwego organu podmiotu tworzącego. Ponadto, ustęp 3 art 60 stwierdza, iż rozporządzenie, zarządzenie albo uchwała o likwidacji samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej stanowi z dniem zakończenia likwidacji podstawę do jego wykreślenia m. in. z Krajowego Rejestru Sądowego. Dopiero więc, z chwilą zakończenia likwidacji następuje utrata osobowości prawnej, przyznana na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy. A contrario oznacza to, że samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej musi posiadać osobowość prawną, którą utraci dopiero w skutek zakończenia likwidacji. Podobna regulacja zamieszczona została w art. 80 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej, "który przewiduje, iż z dniem przekształcenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową, następuje wykreślenie tego podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego.
Ustawodawca tym samym przesądza o posiadaniu osobowości prawnej przez ten podmiot, a dopiero jego przekształcenie, a w konsekwencji wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego, wiąże się z jej utratą. Potwierdzeniem powyższego jest również fakt, iż ustawa o działalności leczniczej nie przewiduje możliwości powstawania nowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (z wyjątkiem tych łączących się), co też zostało wskazane w art. 204 ust. 1. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy nie mogą być tworzone samodzielnie publiczne zakłady opieki zdrowotnej, z wyjątkiem tych powstałych w wyniku połączenia. Jednocześnie samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej działające na podstawie dotychczasowych przepisów, stają się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy podmiotami leczniczymi niebędącymi przedsiębiorcami. Zatem z brzmienia tego przepisu jednoznacznie wynika, iż polski ustawodawca z jednej strony przyjął koncepcję nietworzenia nowych podmiotów, z drugiej zaś, umożliwił funkcjonowania już zarejestrowanym (działającym) samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej.
Innego zdania był organ nadzoru wskazując, że art. 204 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tj. Dz.U. z 2015r., poz. 618). Przepis ten stanowi, że publiczne zakłady opieki zdrowotnej działające na podstawie dotychczasowych przepisów stają się z dniem wejścia w życie ustawy podmiotami niebędącymi przedsiębiorcami, czyli określonymi w art. 4 ust. 1 pkt 2 i 3. Są to samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej i jednostki budżetowe, których ustrój określa statut. Jednostki budżetowe, stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych są jednostkami organizacyjnymi sektora finansów publicznych nieposiadającymi osobowości prawnej. Usytuowanie SPZOZ w tym samym rozdziale, z pewną częścią wspólnych przepisów, w ocenie organu nadzoru, pośrednio również wskazuje że nie mają osobowości prawnej, przy czym dotyczyłoby to tylko SPZOZ powstałych na gruncie ustawy z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej. Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej powstałe w trybie art. 67 ust. 3 ustawy o działalności leczniczej, mają w sposób wyraźny przyznaną osobowość prawną.
Zdaniem wojewody również zdanie drugie art. 204 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej, przewidujące termin 12 miesięcy na dostosowanie działalności, statutu oraz regulaminu organizacyjnego, pośrednio także wskazuje na fakt, że dokonana została zmiana formy prawnej działalności SPZOZ, czyli że utraciły one osobowość prawną. Organ nadzoru podtrzymał stanowisko, że §2 ust. 2 załącznika do uchwały we fragmencie "posiada osobowość prawną i" został podjęty z istotnym naruszeniem art. 33 k.c. w związku z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej. Na marginesie organ nadzoru wskazał, że zapisy ustawy o działalności leczniczej istotnie mogą budzić uzasadnione wątpliwości wobec niejasnych jej zapisów.
W świetle tego stanu prawnego oraz interpretacji tego stanu przez radę powiatu oraz wojewodę - Sąd stwierdził, że interpretacja tych przepisów budzi uzasadnione wątpliwości i dlatego organ nadzoru nie mógł stwierdzić nieważności uchwały w zakresie § 2 ust. 2 uchwały we fragmencie "posiada osobowość prawną" . A tylko takie naruszenie skutkowało by wydaniem rozstrzygnięcia nadzorczego stwierdzającego nieważność uchwały w tym zakresie. O wątpliwościach w tym zakresie mówi też sam organ nadzorczy w odpowiedzi na skargę.
Źródło: CBOSA
