Próbuję odpowiedzieć na tytułowe pytanie warto podkreślić, że zawsze warto wprowadzić zmianę organizacyjną, która może dać pozytywny efekt. Jeżeli w ramach organizacji nie działa żaden system, wprowadzenie systemu budżetowania podnosi sprawność funkcjonowania organizacji oraz poprawia jej efektywność ekonomiczną i umiejętność zarządzania finansami podmiotu leczniczego.

Podmioty działające w formule spzoz, jako jednostki sektora finansów publicznych, mają obowiązek tworzenia rocznych planów finansowych oraz przestrzegania standardów kontroli finansowej. Podmioty działające w formule nzoz nie są zobowiązane do tworzenia takowych planów. Jednak w praktyce, prywatny właściciel, tym bardziej wymaga tworzenia planu finansowego by sprawdzać poziom realizacji celów i monitorować realizację zadań. A można to robić przez porównanie wielkości zawartych w planie z rzeczywistą ich realizacją w poszczególnych okresach czasu - miesięcznych, kwartalnych, półrocznych czy rocznych.

Rozróżnić należy budżet od budżetowania.

Budżet to sporządzane dla ustalonego okresu czasu normatywów ilościowych lub wartościowych wielkości ekonomicznych, uznanych za racjonalne dla danego podmiotu w danych warunkach techniczno-organizacyjnych.

Budżetowanie to proces (system) składający się z tworzenia, zatwierdzania i kontroli budżetów dla oddziałów, działów lub nawet komórek organizacyjnych podmiotu leczniczego.

Do zalet systemu budżetowania należy:

• wzrost wiedzy kierowników i pracowników na temat finansów podmiotu,
• zmniejszenie ryzyka w działalności gospodarczej,
• wzrost sprawności organizacyjnej,
• poprawa płynności finansowej,
• doskonalenie (jeżeli są, lub wprowadzenie, jeżeli brak) norm pracochłonności czy zużycia materiałów,
• efektywne wykorzystanie zasobów,
• korzystne zmiany w motywacji pracowników.

Do wad budżetowania można zaliczyć:

• większy nakład pracy w porównaniu do stanu z przed wdrożenia systemu,
• wzrost ilości sporządzanych dokumentów papierowych (można to częściowo obniżyć, poprzez wprowadzenie systemu informatycznego),
• wzrost świadomości pracowników o finansach podmiotu, który może być „obrócony" przeciwko temu podmiotowi poprzez żądania przeznaczenia wypracowanych oszczędności tylko na wzrost wynagrodzeń,
• konieczność stworzenia systemu nadzoru i utrzymania rygorów czasowych związanych z tworzeniem, zatwierdzaniem (np. w systemie „od dołu do góry i od góry na dół") oraz kontrolą,
• system budżetowania szybko „odsłania słabe miejsca organizacji", co nie wszystkim jest „na rękę".

Źródło: materiał powstał w ramach projektu "Innowacyjna i sprawna administracja" współfinansowanego ze środków UE w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, a realizowanego przez Związek Powiatów Polskich; autor: Janusz Atłachowicz