Resort pracy i polityki społecznej przedstawił projekt zmian w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Celem niniejszej nowelizacji jest utworzenie mechanizmu delegowania na ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego czynności związanych z realizacją uprawnienia Prezesa Rady Ministrów do wskazywania konkretnych zadań publicznych, których zlecenia z pominięciem otwartego konkursu ofert wymaga ochrona życia lub zdrowia ludzkiego albo ważny interes społeczny lub ważny interes publiczny. Obecna regulacja przyznająca wyłącznie Prezesowi Rady Ministrów zarówno prawo do wyłaniania tych zadań, jak i obowiązek dopełnienia kwestii proceduralnych związanych z zawarciem umowy oraz przekazaniem i rozliczeniem dotacji napotyka problemy praktyczne zgłaszane przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów.
Intencją projektodawców jest stworzenie możliwości sprawnego reagowania w tych wyjątkowych przypadkach, w których przeprowadzenie otwartego konkursu ofert byłoby zbyt czasochłonne lub niecelowe, a które nie mieszczą się w węższej przesłance klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej lub awarii technicznej.
Ograniczanie stosowania obowiązującej we współpracy organów administracji publicznej z trzecim sektorem zasady konkurencyjności powinno mieć charakter wyjątkowy i wynikać z konieczności ochrony dóbr wyższego rzędu. Przy tym nie da się z góry określić katalogu wszelkich możliwych zdarzeń, które stanowiłyby ów „stan wyższej konieczności", uzasadniający ograniczenie stosowania zasady konkurencyjności.
W ramach planowanej nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie planowany jest również szereg zmian porządkujących związanych ze statusem organizacji pożytku publicznego, które nie dotyczą istoty tej instytucji, lecz mają na celu przede wszystkim usprawnienia proceduralne oraz doprecyzowanie wymogów transparentności.
Miedzy innymi, proponuje się wskazanie, jakie informacje powinny być przez opp ujawniane w dokumentach wytwarzanych w związku z prowadzoną działalnością pożytku publicznego.
Z transparentnością działania łączy się ponadto ujednolicenie reguł wyznaczania terminu na publikację sprawozdań organizacji, których rok obrotowy jest zbieżny z rokiem kalendarzowym i tych, które obrały sobie inny rok obrotowy. Ma to na celu m.in. usprawnienie i uproszczenie procedury tworzenia wykazu opp uprawnionych do pozyskiwania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, która ponadto zostanie uelastyczniona poprzez wydłużenie terminu na dokonywanie sprostowania danych przez opp oraz dookreślona przez wyznaczenie daty końcowej prowadzenia tego wykazu.
Doprecyzowane zostaną także przepisy dotyczące środków z 1% podatku: projekt przewiduje zakaz przekazywania ich tym opp, które utraciły w danym roku możliwość pozyskiwania 1% samodzielnie, oraz obowiązek rachunkowego wyodrębnienia tych środków.
Planowane jest ponadto pozbawianie statusu opp przez sądy z urzędu w przypadku otwarcia likwidacji, kiedy to organizacja nie posiada już de facto możliwości prowadzenia działalności pożytku publicznego ani korzystania z najistotniejszych uprawnień (1%). Dotychczas było to możliwe jedynie na wniosek Ministra Pracy i Polityki Społecznej, który nie posiadał tej informacji z urzędu.
Zmiany w pozostałych przepisach, dotyczyć będą zniesienia ograniczenia możliwości zasiadania w Radzie Działalności Pożytku Publicznego do dwóch kadencji oraz rozszerzenia na podmioty prowadzące działalność leczniczą systemowego zakazu korzystania z wolontariuszy w ramach działalności leczniczej, stanowiącej w obecnym stanie prawnym regulowaną działalność gospodarczą, a więc de facto kwalifikowaną formę działalności gospodarczej.
Projekt będzie przedmiotem oceny Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, w maju br.
