Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkotrwałych zleceń aż 28% z nich trwa zaledwie jeden dzień. Najwięcej wykonawców stanowią osoby w wieku 30-39 lat, a wśród branż coraz większą rolę odgrywają sektory kreatywne, takie jak informacja i komunikacja. Dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za pierwsze półrocze 2025 roku pokazują, że choć liczba umów o dzieło nieco spadła w porównaniu z ubiegłym rokiem, ta forma współpracy wciąż odgrywa ważną rolę na rynku pracy.
Od stycznia do końca czerwca 2025 roku do ZUS wpłynęło 519,1 tys. formularzy RUD, na których zgłoszono ponad 620,1 tys. umów o dzieło. Zgłoszenia pochodziły od 47 tys. podmiotów, które zawarły umowy z 204 tys. wykonawców. W porównaniu z pierwszym półroczem 2024 roku oznacza to spadek liczby formularzy o 4,35% i liczby umów o 10,08%. Pomimo tego spadku dane potwierdzają, że umowy o dzieło wciąż są istotnym narzędziem elastycznego zatrudnienia, wykorzystywanym szczególnie w projektach krótkoterminowych.
Najwięcej formularzy zgłoszono w maju tj. 94,5 tys., obejmujących 108,2 tys. umów, natomiast rekordową liczbę samych umów aż 110,2 tys. odnotowano w marcu. Niepodważalnym liderem w skali kraju pozostaje województwo mazowieckie, gdzie na 10 tys. płatników składek przypada 5084 formularzy RUD i 6278 umów. Dla porównania, w województwie warmińsko-mazurskim liczby te wynoszą odpowiednio 602 i 655. Mazowsze dominuje również pod względem liczby wykonawców pochodzi stamtąd 28,38% wszystkich zgłoszonych osób, co daje 345 wykonawców na 10 tys. ubezpieczonych. Na przeciwnym biegunie znajduje się województwo warmińsko-mazurskie z wynikiem zaledwie 48 wykonawców na 10 tys. ubezpieczonych, co pokazuje duże zróżnicowanie regionalne w korzystaniu z tej formy współpracy.
Wśród 204 tys. wykonawców nieznacznie przeważają mężczyźni 52,02%, a największą grupę wiekową stanowią osoby między 30. a 39. rokiem życia około 25%. Co ciekawe, aż 28,28% umów trwało tylko jeden dzień, a 7,19% dwa dni. Mediana długości umowy wynosi zaledwie 6 dni, choć średnia to aż 38,3 dnia, co świadczy o dużym zróżnicowaniu projektów od błyskawicznych zleceń po bardziej złożone zadania. Najwięcej umów o dzieło realizowano w branżach kreatywnych i profesjonalnych: w sektorze informacji i komunikacji, działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej oraz w obszarze kultury, rozrywki i rekreacji.
W rejestrze umów o dzieło odnotowano również około 12 tys. cudzoziemców, co stanowi 5,88% wszystkich wykonawców. Najliczniejszą grupę tworzą obywatele Ukrainy 43,12% i Białorusi 30,47%, przy czym udział Ukraińców spadł o ponad 10% w stosunku do 2024 roku. Obywatele Ukrainy dominują głównie w budownictwie i usługach.
Spadek liczby zgłoszeń może wynikać z większej świadomości przedsiębiorców w zakresie prawidłowego kwalifikowania umów, a także z rosnącej popularności innych form zatrudnienia, takich jak samozatrudnienie czy umowy zlecenia. Wybór umowy o pracę lub prowadzenie działalności gospodarczej daje ubezpieczonym szerszy dostęp do świadczeń społecznych, niedostępnych dla wykonawców umów o dzieło.
Struktura zgłaszających i wykonawców pozostaje jednak stabilna dominują małe firmy zatrudniające do dziewięciu osób 57,57% płatników, a Mazowsze utrzymuje pozycję lidera. Wszystko to pokazuje, że choć liczba umów o dzieło nieco maleje, ta forma współpracy nadal odgrywa ważną rolę w elastycznym rynku pracy w Polsce.
Źródło: ZUS
