12 września 2025 roku Sejm uchwalił tzw. ustawę stażową, która wprowadza długo oczekiwaną zmianę w Kodeksie pracy. Od 1 stycznia 2026 r. do stażu pracy będą wliczane okresy prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania umów zleceń oraz inne formy aktywności zawodowej dotychczas nieuwzględniane w oficjalnym stażu pracowniczym. To decyzja, która może mieć znaczenie dla milionów pracowników i pracownic w całej Polsce.

Równe traktowanie pracy – niezależnie od formy

Nowe przepisy odpowiadają na postulaty związków zawodowych i organizacji pracowniczych, które od lat wskazywały na nierówności w traktowaniu osób zatrudnionych na różnych podstawach prawnych. W praktyce brak zaliczania okresów umów zleceń czy prowadzenia działalności gospodarczej do stażu pracy sprawiał, że wielu pracowników miało ograniczony dostęp do benefitów i awansów, a także do stanowisk wymagających udokumentowanego doświadczenia.

– Mało kto naprawdę ma możliwość wyboru formy zatrudnienia. Zlecenie to też praca. Jednoosobowa działalność gospodarcza to praca. I zasługują na docenienie – podkreśliła w Sejmie ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, wskazując na konieczność zmiany Kodeksu pracy w duchu równości i sprawiedliwości.

Co będzie zaliczane do stażu pracy?

Zgodnie z ustawą do stażu pracy zostaną wliczone:

• okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz współpracy z osobą prowadzącą działalność,
• czas zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
• okresy wykonywania umowy zlecenia, świadczenia usług oraz umowy agencyjnej,
• okres pozostawania osobą współpracującą,
• czas członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
• udokumentowane okresy pracy zarobkowej za granicą, inne niż zatrudnienie na podstawie umowy o pracę.

To rozwiązanie ma szczególne znaczenie dla osób, które w przeszłości pracowały w niestandardowych formach zatrudnienia i dotąd były pozbawione wielu uprawnień wynikających ze stażu pracy, np. prawa do dłuższego urlopu czy dodatków stażowych.

ZUS wystawi zaświadczenie

Okresy te będą potwierdzane specjalnym zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli ZUS nie będzie w stanie wydać dokumentu – np. w przypadku bardzo starych okresów zatrudnienia – pracownik będzie mógł udowodnić swój staż własnymi dokumentami, takimi jak umowy, rachunki czy inne dowody potwierdzające wykonywaną pracę.

Od kiedy nowe przepisy?

Ustawa zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. dla pracodawców z sektora finansów publicznych. W przypadku pozostałych pracodawców termin został wyznaczony na pierwszy dzień miesiąca po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy.

Co ważne, nowe zasady obejmą również okresy sprzed wejścia w życie ustawy. Oznacza to, że każdy, kto udokumentuje swoją wcześniejszą działalność gospodarczą, umowy zlecenia czy inne formy pracy wskazane w ustawie, będzie mógł doliczyć je do stażu pracy.

Dlaczego to takie istotne?

Staż pracy w polskim systemie prawnym to nie tylko kwestia formalna. Od jego długości zależą liczne uprawnienia pracownicze, m.in.:

• wymiar urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni),
• wysokość dodatków stażowych,
• prawo do nagród jubileuszowych w niektórych sektorach,
• możliwość ubiegania się o stanowiska wymagające określonego doświadczenia.

Do tej pory osoby pracujące na umowach zlecenia czy prowadzące działalność gospodarczą często musiały zaczynać „od zera”, mimo wielu lat doświadczenia zawodowego. Nowe przepisy mają zakończyć tę praktykę.

Zmiana o dużym znaczeniu społecznym

Przyjęcie ustawy stażowej oznacza przełom w traktowaniu różnych form aktywności zawodowej. Zrównanie w prawach osób pracujących w oparciu o etat, zlecenie czy działalność gospodarczą to krok w stronę większej sprawiedliwości i uznania faktycznego doświadczenia zawodowego.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla, że to nie tylko rozwiązanie systemowe, ale także symboliczne docenienie milionów osób, które przez lata pozostawały poza pełnią ochrony wynikającej z Kodeksu pracy.

Źródło: MRPiPS