Wojewoda: Organ samorządu nie może ograniczać możliwości dowodzenia faktów mających prowadzić do zwolnienia z opłat za korzystanie z usług wsparcia krótkoterminowego. Zgodnie z przepisami KPA, jako dowód należy bowiem dopuścić wszystko, co nie jest sprzeczne z prawem, a może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy.
Wojewoda Podkarpacki wydał rozstrzygnięcie nadzorcze dotyczące uchwały rady gminy dotyczącej określenia szczegółowych warunków przyznawania usług wsparcia krótkoterminowego świadczonego w formie dziennej i w formie pobytu całodobowego, warunków odpłatności za te usługi, a także szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat, jak również trybu ich pobierania. Prawną podstawą uchwał tego typu jest art. 97a ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, którego treść pokrywa się z tytułem uchwały, która w tej sprawie została podjęta. Z zasadami prawa nie pokryły się jednak wytyczne dotyczące możliwości związanych ze zwalnianiem z opłat za usługi wsparcia. W uchwale określono, że istotnie, w pewnych przypadkach osoby obowiązane do wnoszenia opłat mogą być z nich zwolnione. Aby do tego doszło, argumenty takich osób muszą jednak znaleźć oparcie w dowodach zakupów.
Ograniczenie możliwości dowodzenia swoich racji wyłącznie do jednego rodzaju środków nadających się do wykorzystania, to w ocenie Wojewody poważne naruszenie ogólnych zasad procedury administracyjnej. Należy bowiem pamiętać, że ustawa o pomocy społecznej pozwalająca na podjęcie uchwały i wyznaczająca jej kierunek, nie unieważnia innych ustaw, które jako źródło prawa hierarchicznie wyższe, obowiązują w każdym przypadku. Przykładem takiego prawa jest kodeks postępowania administracyjnego, który w art. 75 § 1 nakazuje uwzględnianie wszystkich dowodów, bez prawa do ich ograniczania, jeśli mogą przysłużyć się wyjaśnieniu sprawy. Jedyny wyjątek w tym przedmiocie dotyczy dowodów sprzecznych z prawem. Jeśli jednak materiał dostarczany przez stronę postępowania nie narusza tej zasady, jest przydatny wyjaśnieniu sprawy i ustaleniu jej okoliczności, to mimo że nie stanowi dowodu zakupu, organ nie ma prawa go ignorować. Zapisy, mocą których katalog dostępnych środków dowodowych miałby być ograniczany, narusza KPA w stopniu rażącym. Jakiekolwiek ograniczenia w tym zakresie muszą mieć wyraźną podstawę w obowiązujących ustawach, a w sytuacji gdy ustanawiane są w drodze przepisów niższego rzędu (jak aktów prawa miejscowego), są całkowicie nieważne.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podkarpackiego z 2 września 2025 r. (sygn. P-II.4131.2.278.2025)
