WSA: Organy pomocy społecznej ustalając dochód, mają obowiązek odnieść go do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach niedawnym wyrokiem uwzględniając skargę na decyzje prezydenta miasta i samorządowego kolegium odwoławczego, uchylił je, zwracając uwagę na niezgodność z prawem zaskarżonych aktów. Dokonując wykładni art. 37 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, Sąd wskazał w jaki sposób należy ustalać wysokość zasiłku stałego. I tak, w przypadku osoby samotnie gospodarującej jest on ustalany w kwocie odpowiadającej różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby - z tym zastrzeżeniem, że kwota zasiłku nie może przekraczać 719 zł miesięcznie. Z kolei w przypadku osoby w rodzinie, kwotę oblicza się jako różnicę między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Z przytoczonymi przepisami nierozerwalnie łączy się pojęcie "dochodu", którego ustalenie wymaga podjęcia szeregu obliczeń. Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej z 2021 roku poszerzyła bowiem katalog odliczeń od przychodu, wobec czego aktualnie przychód jest pomniejszany także przez koszty jego uzyskania, a nie tylko obciążenie podatkiem dochodowym czy składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dzięki temu zabiegowi, pojęcie dochodu, którym posługują się organy pomocy społecznej, zostało zbliżone do analogicznego pojęcia wykorzystywanego w sprawach podatkowych. Koszty uzyskania przychodu nie oddają rzeczywistej sytuacji finansowej osób ubiegających się o świadczenia lub korzystających z pomocy społecznej, natomiast uwzględniają pewne nakłady, które osoby te ponoszą w związku ze świadczeniem pracy.

Tym samym, na gruncie zmian podjętych przed kilkoma laty, organy pomocy społecznej stosujące art. 8 ust. 3 u.p.s. i ustalające dochód danej osoby, muszą odwołać się do regulacji ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z nią, przychód osiągany przez pracownika na podstawie umowy o pracę podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a wartość podatku jest naliczana od dochodu pomniejszonego o pracownicze koszty uzyskania przychodów.

Sąd w końcowych słowach uzasadnienia zwrócił uwagę na konieczność uwzględniania tej ustawy, aby rozstrzygnięcie organu pomocy społecznej odpowiadało prawu materialnemu.

Wyrok WSA w Gliwicach z 9 kwietnia 2025 r. (sygn. II SA/Gl 1479/24)

Źródło: CBOSA