Rozstrzygając spór w przedmiocie przyznania zasiłku opiekuńczego z art. 16a ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, wnuczce w związku z opieką nad babcią, WSA w Kielcach (wyrok z dnia 9 czerwca 2016 roku, sygn. akt: II SA/Ke 363/16) wskazał, że przyznanie tego świadczenia jest uzależnione od istnienia obowiązku alimentacyjnego po stronie osoby ubiegającej się o jego przyznanie.
Jak zaznaczył Sąd, specjalny zasiłek opiekuńczy nie jest świadczeniem skierowanym do kogokolwiek z rodziny, krewnych, powinowatych czy osób trzecich, lecz jest to świadczenie przeznaczone wyłącznie dla kategorii osób określonej ramami art. 132 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Nie ma przy tym możliwości zmiany porządku kolejności nabywania obowiązku alimentacyjnego przez poszczególnych krewnych osoby potrzebującej pomocy, ponieważ to nie rodzina decyduje, komu spośród jej członków winno być przyznane przedmiotowe świadczenie, lecz decyduje o tym przepis prawa. Wówczas osoba zobowiązana do alimentacji otrzymuje pomoc finansową polegającą na przyznaniu jej specjalnego zasiłku opiekuńczego. Obowiązek alimentacyjny osoby zobowiązanej w dalszej kolejności powstaje dopiero po spełnieniu określonych prawem przesłanek i jest to wówczas jej własny obowiązek, a nie cudzy - przez nią jedynie wypełniany.
Sąd wskazał ponadto, że fakt zatrudnienia nie może mieć znaczenia dla oceny możliwości wypełniania obowiązku alimentacyjnego, skoro ten nie musi polegać jedynie na osobistej opiece nad osobą wymagającą opieki, a w wielu sytuacjach wiąże się on właśnie z zarobkowaniem, chociażby celem uzyskania środków na zapewnienie specjalistycznej opieki osobie, która takiego traktowania wymaga. Obowiązek alimentacyjny może bowiem polegać nie tylko na osobistych staraniach względem osoby uprawnionej do alimentacji, lecz również na świadczeniu określonych sum pieniężnych na jej utrzymanie.
WSA jednoznacznie określił również w jakich przypadkach wnuki mogą ubiegać się o przyznanie im zasiłku opiekuńczego. Zgodnie z przedmiotowym wyrokiem, dopiero ustalenie w toku postępowania, że dzieci nie mogą sprawować nad matką opieki, np. z powodu stanu zdrowia, opieki nad innym niepełnosprawnym krewnym, czy też zamieszkiwania w odległej miejscowości, uprawnia do stwierdzenia, że obowiązek alimentacyjny przeszedł na wnuki.
Źródło: CBOSA
