Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury (w tym emerytury pomostowej) lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta rodzinna nie przysługuje z tytułu okresowej emerytury kapitałowej.
Do renty rodzinnej mają prawo:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione – do ukończenia 16 roku życia lub 25 roku życia, jeśli się uczą oraz bez względu na wiek, jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed 16 rokiem życia lub w czasie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów,
- wdowa (wdowiec), jeśli w chwili śmierci męża (żony) ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyły 16 roku życia, a jeżeli uczą się – 18 roku życia lub są całkowicie niezdolne do pracy.
W 2011 roku podstawową grupę pobierających renty rodzinne (60,1%) stanowiły osoby w wieku 65 lat i więcej, a odsetek dzieci, w tym uczących się i studiujących do 24 roku życia, wynosił 17,1%.
Renta rodzinna przysługuje w wysokości:
- dla jednej osoby uprawnionej – 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
- dla dwóch osób uprawnionych – 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
- dla trzech i więcej osób – 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która w razie konieczności dzielona jest w równych częściach między uprawnionych. Jeżeli do renty ma prawo sierota zupełna, przysługuje jej dodatek do renty dla sieroty zupełnej.
Minimalna wysokość renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego wynosi 120% kwoty najniższej renty rodzinnej.
W 2011 roku renty rodzinne pobierało 1 237,0 tys. osób, a przeciętna wysokość renty wyniosła 1540,79 zł miesięcznie.
Źródło: Ubezpieczenia społeczne w Polsce, ZUS, Warszawa 2012