Komentarz do ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej art. 29-31

„Art. 29. 1. W celu wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych rodzina może zostać objęta pomocą rodziny wspierającej. 

2. Rodzina wspierająca, przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:
1) opiece i wychowaniu dziecka;
2) prowadzeniu gospodarstwa domowego;
3) kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.

Art. 30. 1. Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia dziecka.
2. Rodzinę wspierającą ustanawia wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej po uzyskaniu pozytywnej opinii kierownika ośrodka pomocy społecznej wydanej na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego.

Art. 31. 1. Z rodziną wspierającą wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej zawiera umowę, która określa zasady zwrotu kosztów związanych z udzielaniem pomocy, o której mowa w art. 29 ust. 2.
2. Wójt może upoważnić kierownika ośrodka pomocy społecznej do ustanawiania rodziny wspierającej lub zawierania i rozwiązywania umów, o których mowa w ust. 1."

Rodziny wspierające stanowią nowy instrument mający na celu wsparcie rodziców biologicznych w sprawowaniu opieki i wychowaniu dzieci. Gmina może spróbować zaktywizować lokalne otoczenie rodziny w celu udzielenia pomocy rodzinie. Problemy opiekuńczo-wychowawcze mogą wynikać z braku odpowiednich wzorców w rodzinach, z których pochodzą rodzice dziecka. Dzięki współpracy z rodziną wspierającą w rodzinie wspieranej takie pozytywne wzorce funkcjonowania rodziny można zaszczepić.

Pomoc rodziny wspierającej może dotyczyć różnych aspektów życia takich jak organizowanie czasu wolnego dzieciom, wypracowanie nawyku wspólnego spędzania czasu przez członków rodziny, pomoc w nauce, wskazówki dotyczące wychowania dzieci ale również takich wydawałoby się oczywistych dla rodzin spraw jak nauka gotowania, sprzątania, utrzymania higieny osobistej czy racjonalnego prowadzenia budżetu domowego. Rodzina wspierająca powinna współpracować z asystentem rodziny.

Nie przydzielenie rodzinie asystenta nie stanowi jednak przeszkody w przydzieleniu rodzinie rodziny wspierającej. W takim jednak przypadku wydaje się, że rodzina wspierająca powinna mieć kontakt przynajmniej z pracownikiem socjalnym opiekującym się daną rodziną. Przydzielenie rodziny wspierającej nie jest obowiązkiem gminy. Rodzinę wspierającą ustanawia wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej po uzyskaniu pozytywnej opinii kierownika ośrodka pomocy społecznej wydanej na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego.

Wywiad środowiskowy ma na celu sprawdzenie, czy dana rodzina kwalifikuje się do bycia rodziną wspierającą. Ustawodawca nie wskazuje minimalnych wymogów dla rodziny wspierającej wydaje się jednak, że skazanie członka rodzininy za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, nie wypełnianie obowiazku alimentacyjnego, odebranie władzy rodzicielskiej, problemy wychowawcze z własnymi dziećmi, brak stałego źródła utrzymania, stwierdzenie u członka rodziny uzależenienia od alkoholu, zaburzenia psychiczne itp. wykluczają możliwość wskazania takiej rodziny jako rodziny wspierającej. 

Ustawodawca nie wskazuje formy prawnej w jakiej następuje "przydzielenie" rodzienie wspieranej rodziny wspierającej. Wydaje się jednak, że nie powinna to być decyzja administracyjna a porozumienie pomiędzy rodziną wspieraną a gminą. Wydaje się bowem, że aby osiągnąć cel rodzina wspierana powinna wyrazić zgodę na objęcie jej tą formą wsparcia. 

Umowa zawierana z rodzina wspieraną obok określenia zasad zwrotu kosztów w mojej ocenie powinna definiować te koszty. Będą one zależały od zakresu pomocy jakiej rodzina wspierająca będzie udzielać rodzinie wspieranej. Przykładowo jeżeli członek rodziny wspierającej ma pomóc w nauczeniu rodziny wspieranej przygotowywania samodzielnie posiłków kosztem może być równowartość zakupionych w tym celu produktów żywnościowych. Zwrot kosztów jest wolny od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 24 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.