Ustalanie taryf na wodę, niestosowanie przez przedsiębiorstwa państwowe ceny maksymalnej na energię elektryczną i świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa – to główne tematy lipcowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Lipcowemu posiedzeniu KWRiST współprzewodniczyli: Grzegorz Cichy, burmistrz Proszowic, prezes Unii Miasteczek Polskich oraz – w zastępstwie Pawła Szefernakera, wiceministra spraw wewnętrznych i administracji – Janusz Cieszyński, minister cyfryzacji.

Widmo strajku

W imieniu strony samorządowej Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich przedstawił wniosek o informację Ministerstwa Infrastruktury na temat tworzenia uzgodnionych ze stroną samorządową zmian przepisów dotyczących ustalania taryf na wodę. Temat ten był podejmowany na kilku ostatnich posiedzeniach KWRiST.

- Mamy teoretycznie ostatnie posiedzenie parlamentu. Jak mi wiadomo, będzie prawdopodobnie jeszcze kolejne, ale oczekujemy od państwa po stronie rządowej naprawdę niepozorowanych, tylko realnych kroków, tym bardziej że przed nami widmo strajku. Pracownicy naszych spółek, którzy zajmują się gospodarką wodno-ściekową, stracili już cierpliwość, a związki zawodowe, które w nich działają, organizują akcję strajkową. To nie z naszego powodu będzie ten strajk, jeśli będzie, ale też chcielibyśmy go uniknąć – stwierdził Marek Wójcik.

W odpowiedzi na wniosek o przedstawienie informacji głos zabrała Monika Niemiec-Butrym, dyrektorka Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej w Ministerstwie Infrastruktury.

- Taka była decyzja ministrów, żeby do innych przepisów tego nie łączyć, tylko wraz z przepisami, które tego dotyczą, więc ten projekt ustawy będzie uzupełniony i został przekazany do uzgodnienia na stały komitet Rady Ministrów.

Jak dodała, spodziewanie będzie miało to miejsce w sierpniu. Wypowiedź przedstawicielki Ministerstwa Infrastruktury spotkała się ze stanowczym sprzeciwem.

- To jest odpowiedź, która nas absolutnie nie satysfakcjonuje. Ta ustawa prawdopodobnie nie stanie w tym kształcie pod obrady aktualnego parlamentu. To nie jest ta ścieżka, na którą się umawialiśmy. To można jeszcze inaczej rozwiązać, ale według mojej wiedzy ta ustawa nie znalazła życzliwości ze strony osób, które decydują o tym, co trafi do parlamentu. Wobec tego ona nie będzie procedowana. Nas to rozwiązanie nie satysfakcjonuje, bo ono oznacza, że wejdziemy w następny rok kalendarzowy ze starymi stawkami i z tymi samymi problemami. Uprzejmie prosimy o rozwiązanie innych działań, które są możliwe. Dla nas realnym krokiem będzie doprowadzenie do tego, że aktualny parlament tę korektę wprowadzi – ripostował sekretarz strony samorządowej KWRiST Marek Wójcik.

Cena energii dla samorządów

Kolejną niepokojącą kwestią według strony samorządowej jest sytuacja związana z tym, że w praktyce trudno o wyegzekwowanie przepisów dotyczących ceny rezerwowej energii elektrycznej, z której mogą korzystać jednostki samorządu terytorialnego. Zdarza się jednak, że te jednostki płacą cenę rezerwową, mimo że przedsiębiorstwo państwowe nie podpisało z nią stosownej umowy.

- Mamy kwiatuszek pod tytułem Ciechanów, który od stycznia tego roku płaci nie cenę maksymalną, ale cenę rezerwową. Do tej pory nie może się doprosić umowy na taryfę rezerwową. W ogóle to jest absurd. Oczywiście złożyli wszystkie dokumenty, zgodnie z przepisami, w określonym czasie w ubiegłym roku, więc powinni być objęci tą ceną rezerwową, a firma państwowa Energa Obrót S.A. do tej pory nie współpracuje z podmiotem publicznym, jakim jest miasto Ciechanów, i mamy niedopuszczalną sytuację. Prosimy przedstawicieli resortu klimatu i środowiska lub resortu aktywów państwowych o to, aby w tej sprawie interweniowali – stwierdził Marek Wójcik.

W odpowiedzi na apel strony samorządowej minister cyfryzacji Janusz Cieszyński stwierdził, że po posiedzeniu KWRiST sprawa zostanie przekazana przez odpowiednie ministerstwo do odpowiedniej spółki.

Świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa

Dyskusja wywiązała się również na tle wniosku Związku Gmin Wiejskich RP w sprawie zmiany ustawy z dnia 26  maja 2023 r. o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa.

- Co było do przewidzenia krótko po wejściu w życie ustawy, pojawiło się bardzo wiele problemów zarówno natury technicznej, szczególnie jeśli chodzi o uznanie okresów sprawowania funkcji sołtysa, gdzie jest to o tyle trudne dla wnioskodawców, że wypłata ewentualnego świadczenia nie biegnie od dnia złożenia dokumentów, tylko od dnia uznania, że wszystkie dokumenty są zweryfikowane pozytywnie. Media donoszą, jak trudno jest uzyskać prawidłowe zaświadczenie, a to na skutek tego, że nie ma odpowiednich baz danych – zaznaczył Leszek Świętalski, dyrektor Biura Związku Gmin Wiejskich RP.

- Nasz wniosek skupia się w innym kierunku. Mianowicie, jest bardzo duża rzesza sołtysów, która czuje się pokrzywdzona m.in. dlatego, że ustawodawca określił prawo do tego świadczenia, jeżeli funkcja sołtysa była pełniona w okresie od wejścia w życie ustawy o samorządzie gminnym. Zwracamy uwagę, że funkcja sołtysa od zawsze była funkcją społeczną, nigdy nie była funkcją polityczną, praktycznie rzecz biorąc – sołtysi byli wybierani na takich samych zasadach jak obecnie. Niemniej sołtysi byli obarczeni wcześniej znacznie większymi obowiązkami, o znaczniejszym zasięgu, jak również pełnili swoistą funkcję w środowisku – dodał Leszek Świętalski.

Wiceprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej Grzegorz Cichy zwrócił uwagę na jeszcze jedną kwestię. Chodzi o fakt, że niektórzy sołtysi są stratni na wydłużeniu kadencji samorządów z 4 do 5 lat, ponieważ nie mogą skorzystać ze świadczenia po 8 latach i muszą czekać na nie jeszcze rok.

W nawiązaniu do wystąpień obu przedstawicieli strony samorządowej głos zabrała Bogusława Brzdąkiewicz, zastępczyni dyrektora Departamentu Oświaty i Polityki Społecznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

- Dyskusja na temat kwestii roku 1990 odbyła się na etapie prac parlamentarnych, jeśli chodzi o projekt ustawy. Tak naprawdę już samą ustawę uchwalono w Sejmie. Później już szeroko było to dyskutowane w Senacie. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi tłumaczył wtedy, dlaczego powiązanie z tą ustawą znalazło się w ustawie o świadczeniu dla sołtysa. Rok 1990 to data symboliczna. Wtedy ukształtował się na nowo samorząd terytorialny. W tej ustawie została wskazana kwestia powoływania sołtysa, uregulowana została kwestia sołectwa, nastąpiła bardzo duża reforma samorządu terytorialnego. Dlatego w tej ustawie znalazł się taki przepis, że to świadczenie 300 zł miesięcznie po osiągnieciu wieku emerytalnego może otrzymać osoba, która pełniła funkcję sołtysa po tym roku. W ustawie jest wskazane, że kadencja może zacząć się przed 1990 rokiem, wystarczy, że chociaż kilka miesięcy o ten 1990 rok zahaczy. Musimy mieć to połączenie z ustawą z 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie ma w planach tego zmieniać ­– stwierdziła przedstawicielka MRiRW.

Jak dodała Bogusława Brzdąkiewicz, w przypadku braku dokumentów, na podstawie których można byłoby wydać zaświadczenie o pełnieniu funkcji sołtysa, zaświadczenie może zostać zastąpione przez oświadczenie osób, które potwierdzą to swoim podpisem.

- Zapytamy naszą jednostkę wykonawczą, jaką jest KRUS, czy są jakieś problemy z uznawaniem zaświadczeń – zadeklarowała zastępczyni dyrektora Departamentu Oświaty i Polityki Społecznej MRiRW.

Lista aktów prawnych opiniowanych przez Komisję wraz z uzgodnieniami

Projekty z opinią pozytywną: 

• projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uzgadniania projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego, projektu technicznego oraz projektu urządzenia przeciwpożarowego pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej,
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących,
• projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Budowa i utrzymanie Archiwów Państwowych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego”
• projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego,
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności,
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie wykazu gmin, którym przysługuje część rekompensująca subwencji ogólnej za rok 2022,
• projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie przekazywania gminom dotacji celowej na postępowanie w sprawie zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej i jego wypłatę,
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardów organizacyjnych POCT,
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przekazywania informacji o realizacji zadań związanych ze służbą zastępczą (Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej),
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie,
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie systemów teleinformatycznych stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej,
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej ze środków Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w ramach regionalnych programów na lata 2021–2027,
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach programów regionalnych na lata 2021–2027,
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach celu polityki CP1 (iii) w zakresie wzmacniania trwałego wzrostu i konkurencyjności mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców oraz tworzenia miejsc pracy w mikroprzedsiębiorstwach, małych i średnich przedsiębiorstwach, w tym przez inwestycje produkcyjne w ramach regionalnych programów na lata 2021–2027,
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy publicznej na realizację projektów  w zakresie transportu lotniczego w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027,
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół,
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Nr. 192),
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia,
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami,
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców,
• projekt „Rządowego programu wsparcia zadań zarządców infrastruktury kolejowej, w tym w zakresie utrzymania i remontów, do 2028 roku”,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie sposobu i formy sporządzania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami oraz wzoru planu inwestycyjnego,
• projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Gospodarowanie zasobami wodnymi w Polsce”,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ludów Śląski,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Czarny Las,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dobryń,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Sztolnie w Senderkach,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Broniszów,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Klonówka,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Las Niegłowicki,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Wisłoka z dopływami,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Czerwony Bór,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Jeziorka Chośnickie,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Łupawy,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Białej Przemszy,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Uroczyska Puszczy Zielonki,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Piławy,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Jezioro Bukowo,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Diabelskie Pustacie.

Komisja upoważniła właściwe zespoły do wydania opinii do:

• projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie spisu osób uprawnionych do udziału w referendum ogólnokrajowym,
• projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie określenia wzoru umowy przekazania komputerów przenośnych typu laptop organom prowadzącym szkołę,
• projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty pomocy finansowej w przypadku działań w ramach Priorytetów 1- 4 objętych programem Fundusze Europejskie dla Rybactwa na lata 2021-2027,
• projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”,
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna,
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie standardów opieki sprawowanej nad dziećmi w wieku do lat 3,
• projektu rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach: do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast,
• projektu rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ustalenia wzoru wniosku o zmianę miejsca głosowania oraz wzoru i sposobu wydawania zaświadczenia o prawie do głosowania osobom uprawnionym do udziału w referendum ogólnokrajowym,
• projektu rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych – wysłano 28.06.23 r.

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego najprawdopodobniej odbędzie się w środę 30 sierpnia (z ewentualnym przesunięciem o tydzień wcześniej).