12 czerwca br. miał miejsce Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli KWRiST. Podczas posiedzenia omówione zostały dwa projekty oraz jeden punkt w sprawach różnych.
Pierwszym omawianym punktem był projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wzorów dotyczących ujęcia w obwodzie głosowania, skreślenia wyborcy z Centralnego Rejestru Wyborców, zmiany miejsca głosowania oraz wzoru zaświadczenia o prawie do głosowania i sposobie ewidencjonowania tych zaświadczeń. Do projektu tego ZPP zgłosił uwagi dotyczące nieczytelności wzorów oraz problemów z ich wypełnianiem (zbyt małe rubryki, za mała czcionka). Uwagi te zyskały aprobatę resortu i wskazane wzory mają zostać zmienione. Projekt uzyskał ostatecznie opinie pozytywną Zespołu. Zespół Społeczeństwa zaopiniuje go obiegowo w terminie 16 czerwca 2023 r.
Drugim omawianym projektem był projekt ustawy o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw. Do projektu liczne uwagi zgłosił Związek Powiatów Polskich. Uwagi te skupiały się wokół następujących kwestii: doprecyzowania jak miałaby wyglądać porada udzielana na piśmie (istnieje ryzyko, że obywatele będą żądać rozbudowanych opinii prawnych), fikcyjnego przepisu dotyczącego weryfikacji ilości wizyt w punkcie w połączeniu z brakiem oświadczeń, weryfikacji punktów w pobliżu CUS tylko w miarę możliwości a nie obligatoryjnie, bo to gminy a nie powiaty zarządzają CUS, skreślenia przepisów dotyczących konieczności uzgadniania z wojewodą lokalizacji punktów a zmienienie na wcześniejszy terminów przekazywania przez ORA i OIRP list w celu zawierania umów z adwokatami/radcami prawnymi na obsługę prawną w punktach.
Kontrowersyjną zmianą, na jaką zdecydował się projektodawca jest włączenie do systemu poradnictwa prawnego punktów prowadzonych przez uczelnie (tzw. poradni studenckich). Związek Powiatów Polskich kategorycznie sprzeciwia się tej propozycji z uwagi na fakt, że obywatele niechętnie korzystają z takich punktów (co wskazuje wprost projektodawca w uzasadnieniu) oraz z obawy na to, że istnieje uzasadniona obawa, że porady udzielana przez studentów będą marnej jakości. Ponadto wątpliwym jest do kogo będzie trafiało wynagrodzenie za udzielania porad w uczelnianych punktach – do studentów, czy do opiekunów poradni?
Zasadnicza uwaga Związku Powiatów Polskich dotycząca tego projektu sprowadza się jednak do kwestii finansowej. Projekt nakłada na powiaty liczne wymogi dotyczące punktów, jednocześnie nie zapewniając środków na ich wynajęcie. Przypominamy, że w większości powiaty nie dysponują lokalami, w różnych częściach (miejscowościach) powiatu tak, aby zapewnić zróżnicowane rozłożenie ich lokali i większą dostępność, w związku z czym muszą zdawać się na łaskę gmin, które te lokale powiatom mogą udostępnić na prowadzenie punktów. Ponadto niekonkurencyjne wynagrodzenia, jakie proponowane są za udzielenie pomocy prawnej w punktach, mogą spowodować, że powiaty wkrótce mogą mieć problemy, ze znalezieniem chętnych do prowadzenia tego typu usług. Więcej na ten temat piszemy tutaj. Zdaniem ZPP należy podnieść limit wydatków jaki ma zostać przeznaczony z budżetu państwa na nieodpłatna pomoc prawną.
Niestety, Ministerstwo Sprawiedliwości nie odniosło się do uwag zgłaszanych przez ZPP na piśmie, a udzielone ustnie odpowiedzi były w większości lakoniczne i jasno wynikało z nich, że większości przedstawiciele resortu nie zrozumieli intencji zgłaszanych uwag. Podczas swoich wypowiedzi przedstawiciele ministerstwa wskazywali, że nadzór wojewody nad lokalizacją punktów jest potrzebny, gdyż zdarzały się przypadki, gdzie kilka punktów było lokalizowanych pod jednym dachem (niestety nie usłyszeliśmy konkretnie w jakiej miejscowości i ile punktów).
Z uwagi na fakt, że do omawiania zgłoszonego przez Związek Powiatów Polskich tematu dotyczącego dyskusji na temat niedostatecznej wysokości dotacji przekazywanej powiatom na zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej polegające na prowadzeniu punktów nieodpłatnej pomocy prawnej, nie pojawił się na Zespole przedstawiciel Ministerstwa Finansów, odstąpiono od omawiania punktów.
Ostatecznie zadecydowano, że projekt ustawy o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw zaopiniowany zostanie na dodatkowym posiedzeniu Zespołu, wyznaczonym na wtorek, 20 czerwca br.
