Powołanie jednego nowego i powiększenie dwóch istniejących parków narodowych, zwiększenie o min. 5 proc. liczby rezerwatów przyrody, zwiększenie o 5 proc. powierzchni obszarów o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych innych niż rezerwaty i parki narodowe, braki harmonogramu, oszacowania kosztów, spowdowanie otrzeby zmiany wieslu aktów prawnych. To kontrowersyjne w opinii urzędów marszałkowskich punkty projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Programu ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z planem działań na lata 2014-2020. Projekt uchwały skierowany został 30 lipca do zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Trzeba wdrażać konwencję o różnorodności biologicznej
Obowiązek wykonania programu wynika z art. 6 europejskiej konwencji o różnorodności biologicznej (Dz. U. z 2002 r., nr 184, poz. 1532) oraz ustawy o ochronie przyrody z 16.04.2004 r. (Dz. U. z 2009 r., nr 151, poz. 1220 z pozn.zm.). Do tej pory podstawowym instrumentem wdrażania konwencji w Polsce był podobny dokument strategiczny z 2007 r. "Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz planem działania na lata 207-2013”.
Po co tworzyć nowy park narodowy, skoro to nie najlepszy instrument, a drogi
W opinii specjalistów podkarpackiego urzędu marszałkowskiego, Polska wypełniła z bardzo dużym naddatkiem założenia i cele sformułowane podczas X Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej (tzw. cele Aichi). W tym kontekście, zwracają oni uwagę, iż "niezaprzeczalnym problemem już istniejących obszarowych form ochrony przyrody (parków narodowych, parków krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu i rezerwatów) jest trwałe ich niedoinwestowanie i brak perspektyw finansowania na przyzwoitym poziomie, np. brak funduszy na sporządzenie planów ochrony, które stanowią ważny dokument określający zasady gospodarowania na terenach objętych ochroną", "(...) Pomimo dużej części powierzchni Polski objętej reżimami form ochrony przyrody, stan środowiska w Polsce, w szczególności jakość wód powierzchniowych i jakość powietrza, jest gorsza niż w innych krajach europejskich. Znamiennym jest również fakt, że tereny objęte obszarowymi formami ochrony przyrody nie doczekały się do dnia dzisiejszego żadnych faktycznych preferencji dla realizacji zadań chroniących środowisko np. sieci kanalizacyjnej, gospodarki odpadami itp. Ze względu na niski stopień zaludnienia inwestycje te są bardzo kosztowne w realizacji i utrzymaniu. Wobec powyższych argumentów nasuwa się pytanie o zasadność i celowość tworzenia kolejnych niedoinwestowanych parków narodowych, parków krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu czy rezerwatów."
Rozważając zasadność tworzenia nowego parku narodowego należy, zdaniem urzędników podkarpackich, wziąć pod uwagę efektywność tej formy ochrony oraz duże koszty z jego organizacją (ewentualne wywłaszczenia, odszkodowań za ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. W ich opinii, wątpliwości budzi jakoś funkcjonowania obecnych form ochrony. Od 2009r. zadania zawiązane z ochroną przyrody stały się zadaniami własnymi samorządu terytorialnego, dotowanymi z budżetu państwa. Na przykładzie województwa podkarpackiego należy stwierdzić, że dotacje otrzymywane z budżetu województwa są niewystarczające dla wykonania powierzonych zadań ustawowych. Dodatkowo wątpliwe wydają się racje, że tylko park narodowy we właściwy sposób zabezpiecza interes ochrony przyrody. Zdaniem podkarpackich urzędników, są dowody na to, iż takimi efektywnymi formami są także: obszary Natura 2000, park krajobrazowy, rezerwat przyrody, las promocyjne.
Nie ma harmonogramu i kosztów, błędne wskaźniki
W opinii śląskich, mazowieckich i świętokrzyskich urzędników marszałkowskich, programowi brakuje harmonogramu realizacji poszczególnych zadań i oszacowania ich kosztów, wskazania różnych źródeł finansowania i podmiotów odpowiedzialnych za jego wdrażanie, zastosowane wskaźniki wymagają zmiany, należy także poprawić diagnozę.
Trzeba dużych zmian prawnych i dużych pieniędzy na realizacje
Urzędnicy świętokrzyscy zwracają także uwagę, iż przyjęcie programu spowoduje konieczność wprowadzenia zmian prawnych w wielu kluczowych ustawach: o ochronie przyrody, prawie rolnym i wodnym, o lasach, planowaniu przestrzennym, samorządzie itd.W ich opinii, skuteczna egzekucja znowelizowanych przepisów prawnych oraz wdrożenie spójnego systemu zarządzania obszarami chronionymi wiązać się będzie z koniecznością zabezpieczenia w skali kraju ogromnych środków finansowych.
Projekt będzie przedmiotem obrad Zespołu ds. infrastruktury, rozwoju lokalnego, polityki regionalnej oraz środowiska KWRziST
