W obecnym stanie prawnym kwestie związane z wjazdem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdem przez to terytorium pobytem na nim i wyjazdem cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są uregulowane w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 roku o cudzoziemcach. Od chwili uchwalenia ustawa ta była zmieniana ponad 25 razy, przy czym część nowelizacji miała poważny zakres, związany z nowymi rozwiązaniami przyjmowanymi na szczeblu unijnym. W konsekwencji na progu kolejnych głębokich zmian obecnie obowiązujący tekst normatywny już jest mało przejrzysty. Z tego względu Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowało projekt założeń do nowej ustawy o cudzoziemcach.
Jak wskazują projektodawcy opracowanie nowej ustawy wynika z kilku przyczyn. Wśród nich wskazywane są:
- konieczność implementacji do prawa polskiego szeregu aktów prawa wspólnotowego, w szczególności dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z 16 grudnia 2008 roku w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (dyrektywa ta kładzie nacisk na dobrowolny powrót do krajów pochodzenia nielegalnych imigrantów, termin jej transpozycji upłynąć 24 grudnia 2010 roku) oraz dyrektywy Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 roku w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (termin transpozycji upływa 19 czerwca 2011 roku);
- uporządkowanie struktury ustawy o cudzoziemcach i nadanie jej większej przejrzystości, zwłaszcza w odniesieniu do przepisów regulujących prawo do zamieszkania na czas oznaczony. Nastąpi to poprzez wprowadzenie odrębnych przepisów regulujących status poszczególnych grup cudzoziemców, zgodnie z systematyką wypracowaną na gruncie prawa wspólnotowego;
- uwzględnienie postępu w informatyzacji administracji, w szczególności następuje rozbudowa przepisów regulujących funkcjonowanie systemów informatycznych;
- uwzględnienie efektów prac nad dokumentem „Polityka migracyjna Polski".
Przedstawione założenia dają szansę na uporządkowanie pozycji prawnej cudzoziemców w Polsce.
