Wpis punktów do ewidencji ma jedynie charakter techniczny, będący konsekwencją naruszenia przepisów ruchu drogowego, a o ich naliczeniu nie decyduje wystawiający mandat policjant lub sąd, lecz są one przypisywane z mocy prawa do poszczególnych naruszeń. (wyrok WSA w Szczecinie z dnia 17 marca 2016 roku, sygn. akt: II SA/Sz 1152/15).
Okoliczności faktyczne sprawy
Skarżący wniósł skargę do WSA na czynność i akty Komendanta Wojewódzkiego Policji w przedmiocie wpisania do ewidencji kierowców naruszających przepisy prawa punktów obciążających go w związku z nałożonym mandatem karnym. W uzasadnieniu przyznał, że uczestniczył w drobnej kolizji. W toku prowadzonego wówczas na miejscu zdarzenia postępowania, funkcjonariusze Policji uznali go za sprawcę wykroczenia i ukarali grzywną w drodze mandatu karnego kredytowego. Przyjął mandat poprzez umieszczenie na nim swojego podpisu. Uczynił to jednak tylko dlatego, że funkcjonariusze Policji prowadzący czynność zapewnili go, iż nie zostaną nałożone na niego żadne punkty karne. Powiedzieli, że dokonają sprostowania w siedzibie Komisariatu i wobec tego wzięli od niego wszystkie podpisane druki, nie pozostawiając kopii. Skarżący uiścił grzywnę w Urzędzie Skarbowym. Skarżący dowiedział się, że wbrew zapewnieniom policjantów, punkty karne zostały wpisane do ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego.
Próby naprawienia powyższego uchybienia w drodze postępowania sądowego, nie przyniosły pożądanych rezultatów – Sąd nie uchylił prawomocnego mandatu karnego, ponieważ kwestia punktów karnych nie należy do właściwości sądu i dlatego nie może być w ogóle przedmiotem rozważań w toku tego postępowania.
Skarżący zwrócił się do Komendanta Wojewódzkiego Policji o anulowanie przypisanych mu punktów. Komendant stwierdził, że nie ma podstaw prawnych do "nieprzypisania 6 punktów naruszenia opisanemu na ww. mandacie karnym...". Następnie skarżący zwrócił się do Komendanta Wojewódzkiego Policji z kolejnym wnioskiem o usunięcie punktów karnych z ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, które nieprawidłowo wpisano do tej ewidencji na skutek mandatu karnego. Komendant odmówił usunięcia punktów karnych stwierdzając, że nadal brak przesłanki do usunięcia z ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego punktów przypisanych do wykroczenia. W związku z tym skarżący wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa. Komendant odmówił usunięcia punktów karnych.
Rozstrzygnięcie WSA
Jak wskazał WSA, policja ma dokonać oceny, czy zaistniał fakt naruszenia przepisów ruchu drogowego, a następnie stwierdzonemu naruszeniu przyporządkowuje właściwą liczbę punktów w skali od 0 do 10. Kolejnym krokiem jest wprowadzenie tej liczby punktów do ewidencji. Czynności wymienionych w tym przepisie podmiot prowadzący ewidencję dokonuje samodzielnie. Fakt naruszenia przepisów ruchu drogowego przez danego kierowcę organ prowadzący ewidencję stwierdza w oparciu o wyroki sądu, mandaty karne albo orzeczenia dyscyplinarne.
W niniejszej sprawie skarżący przyznaje, że pokwitował odbiór mandatu, a więc stał się on prawomocny już w dniu popełnienia wykroczenia. Mandat karny zawiera określenie wykroczenia zarzucanego sprawcy, wskazuje więc rodzaj i kwalifikację prawną czynu. Prawomocny mandat karny jest kategorią normatywną o tyle, o ile stwierdza popełnione naruszenie, określając jego rodzaj i kwalifikację prawną. Mandat karny nie posiada takiego waloru, jeśli chodzi o liczbę uwidocznionych w nim punktów. Organ prowadzący ewidencję na podstawie treści mandatu ustala jedynie rodzaj popełnionego naruszenia i jego kwalifikację prawną, dalszych czynności dokonuje już samodzielnie w oparciu o przepis art. 130 ust. 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Na takie rozumienie tego przepisu wskazuje też użyty przez ustawodawcę zwrot "przypisuje się". "Przypisywać" oznacza bowiem "ustanowić związek czegoś z kimś lub z czymś" (Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN). Chodzi tu zatem o ustanowienie związku pomiędzy popełnionym naruszeniem przepisów ruchu drogowego a przewidzianą dla niego, w przepisach rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 kwietnia 2012 r., liczbą punktów karnych.
