Akt właściwego organu załatwiający skargę obywatelską tj. skargę wniesioną na podstawie przepisów Działu VIII Kodeks postępowania administracyjnego nie jest aktem z zakresu administracji publicznej, bowiem nie rozstrzyga w sposób władczy o prawach lub obowiązkach skarżącego mających podstawę w normie prawa materialnego. Jest on rodzajem aktu informującego a nie władczego – taką tezę sformułował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w swoim wyroku w sprawie o sygn. akt II SA/Bk 682/15.
Stan faktyczny
Skarżąca złożyła do Wojewody oraz do SKO pismo zatytułowane "Skarga/Zażalenie na postanowienia Starosty dotyczące odmowy przywrócenia cofniętego uprawnienia" w zakresie określonych w tym piśmie kategorii praw jazdy. Z akt sprawy wynika, że powyższa skarga została przekazana przez Urząd Wojewódzki Radzie Powiatu jako skarga na działalność Starosty Powiatu.
Rada Powiatu uchwałą uznała skargę za niezasadną. W uzasadnieniu uchwały wyjaśniono, w oparciu o informacje uzyskane podczas wysłuchania Naczelnika Wydziału Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego syn skarżącej prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości i skierowano go na badania lekarskie i psychologiczne, którym się nie poddał. W związku z tym Starosta – po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego – cofnął mu uprawnienia do prowadzenia pojazdami. Przywrócenie tych uprawnień może nastąpić po przedstawieniu wyników badań lekarskich. Wskazano też, że w związku z orzeczeniem wobec wyżej wymienionego zakazu prowadzenia pojazdów przez sąd w wyroku karnym – zwrócił on dokument prawa jazdy. Toczyło się również postępowanie administracyjne z wniosku o przywrócenie uprawnień do kierowania pojazdami i zwrot dokumentu prawa jazdy, które zakończyło się w I instancji (przed Starostą) i w II instancji (SKO) decyzją odmowną z uwagi na niewykonanie badań lekarskich i psychologicznych.
Powyższą uchwałę przesłano skarżącej na jej wniosek. Wniosła ona skargę do WSA. W treści skargi sformułowano pod adresem Rady Powiatu liczne zarzuty proceduralne tj. naruszenia przepisów k.p.a. dotyczących możliwości uchylenia decyzji ostatecznej (jako wyjątku od zasady trwałości decyzji), tożsamości spraw, przepisów regulujących tryb nadzwyczajny stwierdzenia nieważności decyzji oraz zmiany decyzji, która powinna być poprzedzona, zdaniem skarżącej, uzyskaniem zgody stron postępowania. Skarżąca powołała się również na konstytucyjną zasadę działania organów na podstawie i w granicach prawa.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie.
Wyrok WSA
Skarga podlegała odrzuceniu, bowiem jej przedmiot nie mieści się w zakresie właściwości sądów administracyjnych. Jak wynika z akt administracyjnych, skarga została przesłana Radzie Powiatu na podstawie art. 231 i art. 229 pkt 4 k.p.a. Pierwszy z wymienionych przepisów reguluje obowiązek przekazania tzw. skargi obywatelskiej (art. 227 k.p.a.) właściwemu organowi, zaś drugi z wymienionych przepisów wskazuje, że właściwym organem do rozpatrzenia skargi na działanie zarządu powiatu oraz starosty, jak też kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 – jest rada powiatu. A zatem skarga została potraktowana jako tzw. skarga obywatelska czyli skarga, której przedmiotem może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.
WSA podtrzymał dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych, z której wynika, że ani sposób zakończenia postępowania zainicjowanego skargą obywatelską, ani sposób procedowania wywołanego jej wniesieniem, nie podlega kognicji sądów administracyjnych.
Należy bowiem wskazać, że skarga w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest środkiem kontroli w tym sensie sformalizowanym, iż może być wniesiona tylko od aktów administracyjnych wymienionych w art. 3 § 2 pkt 1- 7 p.p.s.a. . Może również dotyczyć bezczynności polegającej na niewydaniu decyzji lub postanowienia, niedokonaniu czynności materialno – technicznej lub niewydaniu pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego .
Sąd administracyjny nie jest właściwy do rozpoznawania skarg, których przedmiotem jest krytyka nienależytego wykonywania lub organizacji zadań przez organy i ich pracowników. Również w zakresie właściwości sądów administracyjnych nie pozostaje sposób załatwienia skargi powszechnej przez uprawniony organ (w sprawie niniejszej załatwienie skargi obywatelskiej nastąpiło przez Radę Powiatu).
Wskazać należy, że podjęcie uchwały załatwiającej skargę obywatelską nie może być kwestionowane na podstawie przepisów regulujących skargi na uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego, gdyż przepisy te dotyczą bowiem wyłącznie uchwał lub zarządzeń w sprawach z zakresu administracji publicznej.
Tymczasem w niniejszej sprawie uchwała Rady Powiatu załatwiająca skargę obywatelską nie jest aktem z zakresu administracji publicznej w rozumieniu wyżej wskazanych przepisów, bowiem nie rozstrzyga w sposób władczy o prawach lub obowiązkach skarżącego mających podstawę w normie prawa materialnego. Akty te są rodzajem aktów informujących a nie władczych. Stąd też i zaskarżona w sprawie niniejszej uchwała Rady Powiatu nie podlega kwalifikacji jako akt prawa miejscowego ani inny akt organów jednostek samorządu terytorialnego. Akty informacyjne nie są przedmiotem kontroli sądu administracyjnego
Źródło: CBOSA
