Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o wyjaśnienie rozbieżności w orzecznictwie dotyczących dróg publicznych.
Mianowicie chodzi o rozstrzygnięcie następującego zagadnienia prawnego: Czy przesłanki niezbędności i celowości realizacji inwestycji publicznej w kształcie przedstawionym przez inwestora, mieszczą się w zakresie oceny przez organ administracji publicznej wniosku inwestora o wydanie decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej (art. 11a ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych), pod kątem spełniania przez ten wniosek dopuszczalności wywłaszczenia w rozumieniu art. 21 ust. 2 Konstytucji RP i art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami?
W orzecznictwie sądów administracyjnych występują rozbieżności dotyczące zakresu kognicji organu administracji publicznej, rozpoznającego wniosek inwestora o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tzw. specustawy). W ocenie Rzecznika określenie zakresu kognicji organu administracji rozpoznającego wniosek o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej jest niezwykle istotną kwestią, gdyż przedmiot postępowania głęboko ingeruje w konstytucyjnie chronione prawo własności. Obecnie obowiązujące regulacje powodują, iż odszkodowanie należne za wywłaszczone nieruchomości nie zawsze musi być ekwiwalentne do wartości tejże nieruchomości. W związku z powyższym absolutnie konieczne jest zagwarantowanie rzeczywistej kontroli ingerencji wywłaszczeniowej w sferę prawa własności indywidualnej jednostki.
