Współczesne czasy stawiają nowe wyzwania przed systemem edukacji. Tak jak on ulega zmianom, tak niezbędne jest wprowadzenie zmian w funkcjonującym od lat systemie nadzoru pedagogicznego. Prace nad tym zagadnieniem podjął Minister Edukacji Narodowej. Tworzony system oceniania jakości edukacji ma służyć zapewnieniu równych warunków rozwoju uczniów i wychowanków oraz efektywności procesu nauczania, wychowania i opieki realizowanego w systemie oświaty.

Do rozpatrzenia na najbliższym posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu skierowany został projekt ustawy o systemie oceniania jakości edukacji. Projekt ten w gruntowny sposób przebudowuje obecnie istniejący system nadzoru pedagogicznego oraz system egzaminów zewnętrznych. W miejsce dotychczas funkcjonujących zróżnicowanych podmiotów (m.in. 16 kuratoriów oświaty – mających placówki w 72 miejscowościach, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz ośmiu okręgowych komisji edukacyjnych niezależnych od CKE) powołany zostaje urząd Naczelnego Inspektora Jakości Edukacji. Podległe będą mu: Krajowy Ośrodek Jakości Edukacji oraz Krajowy Ośrodki Rozwoju Edukacji. Oba te podmioty będą odpowiedzialne za tworzenie regionalnych i lokalnych sieci ośrodków.

Zgodnie z przedłożoną propozycją nadzór pedagogiczny będzie polegał na:

•  analizowaniu i ocenianiu przebiegu procesu kształcenia i wychowania oraz efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek;

•  ocenianiu stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkół, placówek i nauczycieli.

Nadzór pedagogiczny jest sprawowany w formie kontroli oraz ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej. Dwie pierwsze formy są realizowane przez dyrektora szkoły lub placówki (ewentualnie wskazanego nauczyciela, jeśli dyrektor nie jest nauczycielem), ta ostatnia – przez odpowiednie pomioty zewnętrzne.

Naczelny Inspektor Jakości Edukacji będzie centralnym organem administracji rządowej w sprawach jakości kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach. Do jego zadań będzie należało w szczególności:

1. realizowanie kierunków polityki oświatowej państwa w sprawach jakości kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach w zakresie ustalonym przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
2.  ustalanie zakresu ewaluacji i kontroli na każdy rok szkolny, z wyjątkiem ewaluacji i kontroli przeprowadzanych przez ministrów sprawujących nadzór pedagogiczny;
3.  ustalanie na każdy rok szkolny obszarów działalności szkół i placówek przewidzianych do monitorowania;
4.  ustalanie obowiązkowych obszarów wspomagania szkół i placówek, w tym doskonalenia nauczycieli na każdy rok szkolny;
5.  sporządzanie i przedstawianie ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania, do dnia 31 października każdego roku, raportu dotyczącego jakości kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach w poprzednim roku szkolnym;
6.  koordynowanie i nadzorowanie organizacji ogólnopolskich olimpiad, turniejów i konkursów dla uczniów.

Swoje zadania z zakresu jakości kształcenia NIJE będzie realizował przy pomocy Krajowego Ośrodka Jakości Edukacji. Do zadań KOJE będzie należało:

1. w zakresie kontroli jakości:
   • nadzorowanie i koordynowanie sprawowania nadzoru pedagogicznego na terenie kraju, z wyjątkiem nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez ministrów;
   •  przygotowywanie narzędzi służących przeprowadzaniu ewaluacji i kontroli;
   •  przygotowywanie narzędzi służących monitorowaniu działalności szkół i placówek;
2. w zakresie systemu egzaminów zewnętrznych:
   • przygotowywanie i ustalanie zestawów egzaminacyjnych do przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów;
   • opracowywanie oraz ogłaszanie w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Krajowego Ośrodka Jakości Edukacji, informatorów zawierających w szczególności przykładowe pytania i zadania, wraz z rozwiązaniami, jakie mogą wystąpić na sprawdzianie i egzaminach;
   • organizowanie druku i dystrybucji materiałów egzaminacyjnych w warunkach zapewniających poufność;
   • koordynowanie i nadzorowanie przebiegu sprawdzianu i egzaminów w celu zapewnienia jednolitych warunków ich przeprowadzania;
   • koordynowanie i nadzorowanie przebiegu sprawdzania i oceniania prac egzaminacyjnych w celu zapewnienia jednolitości stosowanych kryteriów oceniania oraz porównywalności wyników sprawdzianu i egzaminów;
     w tym w odniesieniu do egzaminatorów:
   • przeprowadzanie rekrutacji i szkolenie kandydatów na egzaminatorów, organizowanie szkolenia inspektorów jakości edukacji i egzaminatorów;
   • prowadzenie ewidencji egzaminatorów.

Ośrodek powstanie w oparciu o odpowiednie komórki organizacyjne Ministerstwa Edukacji Narodowej, części Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie.

Krajowemu Ośrodkowi Jakości Edukacji będą podlegały regionalne ośrodki edukacji z siedzibą w Gdańsku, Jaworznie, Krakowie, Łodzi, Łomży, Poznaniu i Wrocławiu. Ośrodki te będą wykonywały zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego poprzez inspektorów jakości edukacji. Zamierza się wdrożyć takie rozwiązania organizacyjne i techniczne, by znacząca część pracy polegająca na przeprowadzaniu czynności badawczych mogła odbywać się w szkołach i placówkach, z ograniczeniem konieczności pracy przy biurku.

Krajowy Ośrodek Rozwoju Edukacji ma powstać z przekształcenia placówek doskonalenia nauczycieli o zasięgu krajowym: Ośrodka Rozwoju Edukacji i Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Ośrodek będzie wspierał szkoły i placówki w podnoszeniu jakości ich pracy przy pomocy placówek doskonalenia nauczycieli, poradni psychologiczno-pedagogicznych i bibliotek pedagogicznych. KORE będzie również realizowało:

1. wspieranie zmian wprowadzanych w systemie oświaty, w zakresie ustalonym przez Naczelnego Inspektora Jakości Edukacji;
2. prowadzenie spraw związanych z akredytacją placówek doskonalenia nauczycieli;
3. prowadzenie szkoleń dla kandydatów na ekspertów do spraw awansu zawodowego nauczycieli.

Krajowemu Ośrodkowi Rozwoju Edukacji będzie podlegała pokrywająca cały kraj sieć lokalnych centrów rozwoju edukacji. Przewiduje się, że lokalne centra rozwoju powstaną w każdym powiecie.