W polskim systemie edukacji coraz częściej podnosi się problem przemocy rówieśniczej, jednak wciąż zbyt rzadko zwraca się uwagę na tę formę agresji, której doświadczają dzieci neuroatypowe – w tym uczniowie ze spektrum autyzmu, ADHD i innymi stanami. Przemoc ta rzadko manifestuje się głośno. Częściej przybiera formę milczenia, wykluczenia z grupy, prześmiewczych spojrzeń czy niewybrednych żartów.

Celem nowej, ogólnopolskiej kampanii „Bullying Out!” jest zmiana tej sytuacji poprzez podniesienie świadomości społecznej na temat ukrytej przemocy rówieśniczej, zwłaszcza tej skierowanej wobec uczniów neuroatypowych. Jak podkreśla prezes Fundacji Jim, inicjatora akcji, kluczowe jest także wdrożenie systemowych rozwiązań prawnych i edukacyjnych, które realnie wesprą szkoły, kadrę pedagogiczną i rodziców w skutecznym przeciwdziałaniu bullyingowi. Fundacja dąży do tego, aby każde dziecko w polskiej szkole czuło się bezpiecznie i akceptowane. 

Najnowsze dane z raportu „Bullying – perspektywa osób neuroatypowych” (przygotowanego przez Uniwersytet SWPS, RESQL i Fundację UNIQA w 2025 roku) rzucają nowe światło na skalę zjawiska. Wynika z niego, że już co piąty uczeń w Polsce postrzega siebie jako osobę neuroatypową.

W tej grupie uczniów, przemoc rówieśnicza jest zjawiskiem występującym aż pięciokrotnie częściej niż wśród reszty populacji szkolnej. Statystyki te są alarmujące:

• Ponad 16% badanych uczniów neuroatypowych przyznaje, że regularnie spotyka się z niewybrednymi żartami.
• 15% z nich doświadcza systematycznego wykluczenia z grupy rówieśniczej.
• Te formy agresji, choć nieniosące ze sobą widocznych obrażeń fizycznych, mają druzgocący wpływ na samopoczucie psychiczne, rozwój społeczny i efektywność edukacyjną młodych osób.

Kampania „Bullying Out!” domaga się konkretnych, systemowych zmian. Fundacja Jim wystosowała petycję, w której kluczowym postulatem jest wprowadzenie obowiązku wdrożenia procedury anty-bullyingowej w każdej polskiej szkole.

Wprowadzenie takich standardowych i obligatoryjnych procedur ma za zadanie:

• Umożliwić szkołom natychmiastową i skuteczną reakcję na każdy przypadek przemocy.
• Zapewnić szkolenia dla nauczycieli w zakresie rozpoznawania i reagowania na ukryte formy agresji, zwłaszcza te dotyczące uczniów neuroatypowych.
• Prowadzić regularną edukację uczniów na temat szacunku, różnorodności i akceptacji.
• Stworzyć bezpieczny i zaufany system zgłaszania przemocy – zarówno tej jawnej, jak i tej ukrytej, której ofiarami są często uczniowie neuroatypowi.

Tego typu proceduralne podejście jest postrzegane przez ekspertów jako niezbędny element w budowaniu bezpiecznej i włączającej przestrzeni edukacyjnej.

Kampania Fundacji Jim ma szeroki zasięg ogólnopolski i jest realizowana za pomocą różnorodnych kanałów komunikacji. Planowane są płatne działania reklamowe w mediach społecznościowych, masowe akcje mailingowe skierowane do dziesiątek tysięcy odbiorców – w tym bezpośrednio do placówek szkolnych – oraz inicjatywy edukacyjne wsparte reklamami w środkach transportu publicznego.

Kluczowym elementem wsparcia dla szkół, rodziców i samych uczniów jest strona internetowa kampanii. Znajdą się tam między innymi: rekomendowana, gotowa do wdrożenia procedura anty-bullyingowa dla szkół, artykuły eksperckie pogłębiające wiedzę na temat problemu, praktyczne poradniki dla rodziców i nauczycieli, materiały edukacyjne skierowane bezpośrednio do dzieci, wspierające ich w rozumieniu i zgłaszaniu przemocy.

Aktywiści i eksperci podkreślają, że tylko poprzez wspólne działania – od zmian prawnych, poprzez edukację, aż po codzienne, uważne spojrzenie na ucznia – możliwe jest stworzenie szkoły, w której przemoc milcząca przestanie być normą, a każde dziecko, niezależnie od swoich specyficznych potrzeb, będzie czuło się w pełni akceptowane.

Więcej informacji na temat kampanii na stronie fundacji.

Źródło: Fundacja Jim