Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami, który ma odpowiedzieć na wieloletnie problemy kadrowe i organizacyjne w szkolnej opiece profilaktycznej. Propozycje zmian obejmują zarówno rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do sprawowania opieki, doprecyzowanie zasad współpracy pomiędzy szkołami, rodzicami i personelem medycznym, jak i dostosowanie prawa do cyfryzacji dokumentacji medycznej. Nowelizacja będzie miała znaczenie dla samorządów, które jako organy prowadzące szkoły muszą przygotować się na zmiany organizacyjne i współpracę z szerszym gronem specjalistów.
Jednym z głównych problemów, na które zwraca uwagę Ministerstwo Zdrowia, jest niedobór pielęgniarek szkolnych. Średnia ich wieku to aż 57 lat, a młodych kadr wciąż brakuje. Aby przeciwdziałać kryzysowi, projekt zakłada poszerzenie kwalifikacji umożliwiających podjęcie pracy w szkołach. Do opieki nad uczniami będą mogły przystąpić pielęgniarki w trakcie specjalizacji lub kursów kwalifikacyjnych, a także położne po ukończeniu dedykowanego kursu. Nowością będzie możliwość zatrudnienia opiekuna medycznego, który pod nadzorem pielęgniarki lub położnej wesprze działania w szczególności wobec uczniów z niepełnosprawnościami i chorobami przewlekłymi.
Samorządy powinny zwrócić uwagę na nowe regulacje dotyczące higienistek szkolnych. Choć kształcenie w tym zawodzie zostało zakończone, to nadal pracuje wiele higienistek z wieloletnim doświadczeniem. Ustawa ma jednoznacznie uregulować ich kompetencje, pozwalając na podawanie leków przewlekle chorym uczniom oraz stosowanie leków ratujących życie w sytuacjach nagłych. Rozwiązanie to ma zwiększyć bezpieczeństwo dzieci w szkołach i usunąć dotychczasowe wątpliwości prawne.
Projekt ustawy wprowadza również istotne zmiany w zakresie wieku uczniów objętych opieką zdrowotną w szkole. Do tej pory przepisy były nieprecyzyjne, co rodziło trudności interpretacyjne w przypadku uczniów starszych niż 19 lat, ale kontynuujących naukę. Nowe regulacje jasno stanowią, że opieka obejmuje dzieci od obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego aż do ukończenia ostatniej klasy szkoły ponadpodstawowej.
Dla gmin i powiatów ważne będzie także doprecyzowanie kwestii współpracy pomiędzy szkołami, pielęgniarkami, lekarzami POZ i rodzicami. Nowy art. 18a nakłada szczególny nacisk na wymianę informacji dotyczących stanu zdrowia uczniów, które mogą wpływać na proces dydaktyczny. Przykładem jest wspólne działanie szkoły i personelu medycznego w przypadku wystąpienia wszawicy czy innych problemów higienicznych. Ustawa podkreśla integrującą rolę pielęgniarki szkolnej jako koordynatora opieki.
Kolejnym obszarem zmian jest stomatologia szkolna. Nowelizacja porządkuje przepisy, uwzględniając nowe zakresy świadczeń ogólnostomatologicznych i profilaktycznych wprowadzonych w 2021 r. Kluczowa zmiana dotyczy zasad wyrażania zgody na leczenie. Dotychczas brak sprzeciwu rodzica oznaczał zgodę teraz wymagane będzie aktywne wyrażenie zgody po uzyskaniu stosownej informacji. Przegląd jamy ustnej będzie mógł być przeprowadzony bez obecności rodzica, ale tylko wtedy, gdy wyrazi on pisemną zgodę.
Bardzo istotnym elementem reformy jest cyfryzacja dokumentacji medycznej. Od 2022 r. trwa proces przenoszenia dokumentów do systemów teleinformatycznych. Projekt doprecyzowuje, że dokumentacja będzie prowadzona i przechowywana w systemie informacji w ochronie zdrowia, co zapewni większą spójność i dostępność danych. Przewidziano jednak okres przejściowy do 2027 r., w którym możliwe będzie prowadzenie dokumentacji papierowej. Zmienią się też zasady jej przekazywania zamiast wysyłki przez szkołę, odpowiedzialność przejmą rodzice, którzy będą mogli dostarczyć dokumentację do nowej placówki.
Dla samorządów szczególnie istotne są zmiany w prawie oświatowym. Dyrektorzy szkół będą mieli obowiązek przekazywania pielęgniarce lub higienistce szkolnej nie tylko danych ucznia, ale także adresu zamieszkania i kontaktu do rodziców, co ma usprawnić współpracę i umożliwić szybką interwencję w sytuacjach kryzysowych.
Projekt ustawy ma wejść w życie miesiąc po ogłoszeniu, z wyjątkiem przepisów dotyczących udziału położnych i opiekunów medycznych, które zaczną obowiązywać po 18 miesiącach tyle czasu potrzeba na ukończenie kursów kwalifikacyjnych.
Całość zmian wpisuje się w szerszą strategię poprawy dostępności do opieki profilaktycznej dla dzieci i młodzieży oraz dostosowania prawa do realiów demograficznych i technologicznych. Jeśli ustawa zostanie przyjęta, samorządy zyskają nowe narzędzia do organizowania opieki zdrowotnej w szkołach, ale równocześnie będą musiały aktywnie włączyć się w proces jej wdrażania.
Z projektem można zapoznać się tutaj.
