Wojewoda: Niezbędnym elementem statutu muzeum prowadzonego przez samorząd jest informacja o sposobie obsadzania stanowiska dyrektora takiego muzeum. Jest to pogląd ugruntowany w orzecznictwie.
Wojewoda Łódzki wydał rozstrzygnięcie nadzorcze połączone z informacją na temat zakresu informacji wymagających przedstawienia w statucie placówki kultury - muzeum. Podstawą tego rozstrzygnięcia była uchwała organu stanowiącego w sprawie nadania takiej placówce statutu. Z jej postanowień, znajdujących źródło w art. 6 ust. 2 pkt 4 ustawy o muzeach, wynikało że dyrektor miał być powoływany i odwoływany przez organizatora działalności muzealnej. Ta pozornie kompletna informacja mówi nam jednak tak naprawdę niewiele. Nie wynika z niej, jaką formę miałoby mieć powierzanie kierowniczego stanowiska w muzeum ani kto miałby odegrać jaką rolę w tym procesie.
Tymczasem mając na uwadze znajdujące się w ustawie o muzeach odniesienie do innej ważnej w tym obszarze ustawy - o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, musimy wiedzieć, że wyróżnia się aż trzy sposoby powoływania dyrektora instytucji kultury:
- powołanie go przez organizatora działalności kulturalnej po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury, a także stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności kulturalnej prowadzonej w danej placówce,
- wskazanie w wyniku wyłonienia zarządcy,
- wyłonienie w drodze konkursu.
Stanowisko orzecznictwa jest jednoznaczne. Określenie sposobu powoływania dyrektora instytucji kultury jest obowiązkiem organu, który taki statut ustanawia. Jest to nie tylko zgodne z wymaganiami ustawowymi, lecz również wypełnia podstawowe funkcje, jakie musi spełniać statut takiej instytucji. Bez tego statut jest niekompletny. Ponadto, pozostawienie organizatorowi wolnej ręki co do wyboru metody powołania dyrektora uchodzi za nadmierną dowolność, która wypacza sens przepisu art. 6 ust. 2 pkt 4 ustawy o muzeach.
Wojewoda stwierdził, że stopień wadliwości uchwały nieregulującej tak fundamentalnych kwestii, przeznacza ją do uznania za nieważną w całości. Tym samym - cały akt przyjęty przez organ samorządu został wyeliminowany z obrotu prawnego.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Łódzkiego z 11 września 2025 r. (sygn. PNIK-I.4131.572.2025)
