Rząd przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw. Dzięki nowym przepisom twórcy i wykonawcy utworów audiowizualnych oraz wykonawcy utworów muzycznych i słowno-muzycznych będą mieli niezbywalne prawo do tantiem z tytułu eksploatacji ich dzieł w internecie. Wprowadzone zostanie także nowe prawo pokrewne dla wydawców prasy do korzystania online z ich publikacji prasowych.

Projekt dostosowuje polskie prawo do dyrektyw Unii Europejskiej, które dotyczą prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz rozpowszechniania transmisji prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne, w tym transmisji online.

Najważniejsze rozwiązania zawarte w projekcie ustawy

Tantiemy dla twórców i wykonawców

Zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie twórcy i wykonawcy utworów audiowizualnych oraz wykonawcy utworów muzycznych i słowno-muzycznych będą uzyskiwać tantiemy za udostępnianie ich dzieł w internecie. Oznacza to, że po stronie twórców i wykonawców powstanie nowe, niezbywalne prawo do stosownego wynagrodzenia z tytułu publicznego udostępniania utworu audiowizualnego lub artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym (tzw. VOD, muzyka na żądanie).

Tantiemy z tytułu eksploatacji utworu audiowizualnego będą wypłacane za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania, natomiast z tytułu eksploatacji wykonań muzycznych wg swobodnego wyboru wykonawcy – będą mogły być wypłacane za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania, niezależne podmioty zarządzające lub bezpośrednio na rzecz artysty wykonawcy.

Nowe prawo pokrewne dla wydawców prasy do korzystania online z ich publikacji prasowych

Zgodnie z proponowanymi zapisami wydawcy będą mieli prawo do wyłącznej eksploatacji online ich publikacji prasowych przez platformy internetowe, będące „dostawcami usług społeczeństwa informacyjnego”. Nowe rozwiązanie wzmocni profesjonalne wydawnictwa i redakcje, które najczęściej dostarczają odbiorcom wiarygodne i rzetelne informacje.

Ponadto autorzy publikacji prasowych będą mieli prawo do 50 proc. wynagrodzenia należnego wydawcom prasy z tytułu nowego prawa pokrewnego.

Nowe rozwiązanie nie wpłynie na indywidualnych odbiorców, jeśli chodzi o dostęp do treści w internecie. Będą oni mogli korzystać z tych treści tak, jak do tej pory.

Pozostałe rozwiązania:

• Ułatwione zostanie udzielanie licencji na korzystanie z utworów i przedmiotów praw pokrewnych w nadawanych programach telewizyjnych i radiowych.
• Wprowadzone zostają nowe zasady odpowiedzialności platform internetowych za treści udostępniane przez ich użytkowników – platformy zostają uznane za podmioty korzystające z zamieszczanych przez ich użytkowników utworów i przedmiotów praw pokrewnych, zatem co do zasady będą zobowiązane uzyskiwać stosowne licencje.
• Ułatwione zostanie korzystanie z dzieł niedostępnych w handlu, znajdujących się na stałe w zbiorach instytucji dziedzictwa kulturowego,
• Wprowadzona zostaje nowa postać dozwolonego użytku – eksploracja tekstów i danych
• Twórcy i wykonawcy uzyskają prawo do otrzymywania regularnych informacji o sposobie eksploatacji ich praw oraz uzyskiwanych z tego tytułu przychodach.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem rozwiązań dotyczących prawa do wynagrodzenia z tytułu udostępniania online utrwalenia artystycznego wykonania – to rozwiązanie zacznie obowiązywać po 6 miesiącach od ogłoszenia.

Źródło: MKiDN