Jaka przestrzeń jest dobra do zabawy, a jaka sprzyja skupieniu i nauce? Czy ławki to przeżytek? Czy uczniowie sami mogą aranżować przestrzeń i czemu to służy? Instytut Badań Edukacyjnych prowadzi badanie, które podpowie nauczycielom, jak zaprojektować przestrzeń do uczenia się i nauczania: bezpieczną, funkcjonalną i przyjazną.

Zespół Wczesnej Edukacji IBE opracowuje poradnik, który pomoże nauczycielom ze szkół podstawowych w aranżowaniu przestrzeni klasy w różny sposób – aby było miejsce do zabawy, relaksu, ale oczywiście też takie, które sprzyja efektywnej pracy i nauce. Chodzi o zaaranżowanie sal lekcyjnych przede wszystkim dla najmłodszych uczniów w klasach I-III, choć niektóre rozwiązania z pewnością będą przydatne i dla tych starszych.

Poradnik będzie efektem prac badawczych, a do udziału w nich zaproszono doświadczonych psychologów środowiskowych i rozwojowych, architekta i przede wszystkim samych nauczycieli. Zastosowanie metod psychologii poznawczej i środowiskowej pozwoli na wypracowanie gotowych rozwiązań, które będą zaprezentowane w katalogu z pomysłami na  wprowadzenie mikrozmian w przestrzeni klasy. Nauczyciele będą mogli skorzystać również ze scenariuszy i pomysłów na prace warsztatowe.

Badacze kładą nacisk na to, by zaproponowane rozwiązania nie generowały dodatkowych dużych nakładów finansowych. – Nie wszystkie zmiany będą zupełnie bezkosztowe – mówi psycholog Ludmiła Rycielska prowadząca badanie – ale  kwoty potrzebne na ich wprowadzenie nie są duże i staramy się wypracować takie rozwiązania, które pod względem finansowym, logistycznym i technologicznym będą dostępne dla większości nauczycieli pracujących w publicznych szkołach w klasach I-III. Ważny jest pomysł na aranżację wnętrza – dodaje – a jego realizacja w dużej mierze zależy od zaangażowania nauczycieli, rodziców i samych uczniów. Często wystarczy funkcjonalne przemeblowanie sali, dodatkowe oświetlenie czy zdjęcie ze ścian zbyt licznych ozdób i tablic, aby uzyskać pożądany efekt.

O tym, jak mocno nauczyciele i uczniowie angażują się w takie prace, mogą świadczyć dotychczasowe efekty – uszyte poduszki, ozdobione ławki i krzesła wykonane przez uczniów, „uwolnienie” ścian od zbędnych materiałów rozpraszających uwagę uczniów. Takie wspólne budowanie przestrzeni klasy wpływa m.in. na poczucie komfortu pracy nauczycieli i bezpieczeństwa uczniów, na poczucie sprawstwa, emocjonalne przywiązanie do szkoły, jakość relacji między nauczycielem i uczniami oraz między samymi uczniami.

Wprowadzenie zmian przestrzeni sali lekcyjnej przyniesie korzyści:

• uczniowie będą mogli m.in. ćwiczyć pracę w grupie, rozwijać swoje kompetencje obywatelskie, dbałość o dobro wspólne, współtworzyć wspólnotę szkoły, czuć się w swojej sali bezpiecznie,
• nauczyciele będą mieli poczucie kontroli i sprawczości, będą też mieli świadomość wpływu takich działań na efekty nauczania i podniesienie komfortu ich pracy,
• szkoła stanie się bardziej atrakcyjna, o lepszym klimacie w ocenie uczniów i rodziców, poprawią się warunki pracy i nauki.

Katalog propozycji zmian aranżacji sali lekcyjnej (mikro zmian w przestrzeni klasy szkolnej) będzie opublikowany jeszcze przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego.

Źródło: Instytut Badań Edukacyjnych