21 marca Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych projekt założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw.

NAJWAŻNIEJSZE PROPONOWANE  ZMIANY W  KARCIE  NAUCZYCIELA

1. Zmiana sposobu rozliczania środków wydatkowanych na wynagrodzenia nauczycieli
Zgodnie z projektem średnie wynagrodzenie nauczycieli gwarantowane w ustawie Karta Nauczyciela nie zmieni się, natomiast ale pula środków przeznaczona na ten cel będzie mogła być dzielona na wszystkich nauczycieli łącznie, a nie - jak dotychczas – w ramach danego stopnia awansu zawodowego. Zasady naliczania i wypłacania jednorazowego dodatku mają być uelastycznione, dzięki czemu możliwe będzie wprowadzenie skuteczniejszych mechanizmów motywujących.

2. Ujednolicenie wysokości dodatku wiejskiego
Niezależnie od stopnia awansu zawodowego dodatek wiejski będzie wynosił 10 proc. kwoty bazowej określonej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej, obowiązującej w dniu 1 stycznia 2013 r. Doprecyzowana zostanie również zasada przyznawania tego dodatku - otrzymają go tylko nauczyciele świadczący pracę na terenie wsi lub miasta do 5.000 mieszkańców. Dodatek ten zostanie włączony do rozliczenia wynagrodzenia średniego.

3. Ograniczenie niektórych dodatków socjalnych
Projekt przewiduje stopniowe odejście od przyznawania dodatków socjalnych takich jak prawo do lokalu mieszkalnego, do użytkowania działki gruntu szkolnego, zasiłek na zagospodarowanie albo dodatek mieszkaniowy. Projekt zakłada, że zmiana zostanie dokonana z poszanowaniem praw nabytych. Oznacza to, że nauczyciele, którzy już korzystają z tych praw, nadal będą mogli z nich korzystać.

4. Doprecyzowanie zasad przyznawania 1 proc. na doskonalenie zawodowe nauczycieli
Zmiana zakłada ukierunkowanie środków przeznaczonych na doskonalenie zawodowe nauczycieli na formy doskonalenia związane z obszarami wynikającymi przede wszystkim z:

• kierunków realizacji przez kuratorów oświaty polityki oświatowej państwa, ustalonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania,
• wniosków i wyników nadzoru pedagogicznego oraz wyników egzaminów zewnętrznych,
• realizacji podstawy programowej,
• diagnozowania potrzeb uczniów
• indywidualizacji procesu kształcenia.

5. Doprecyzowanie zasad udzielania urlopu wypoczynkowego
Projektowana zmiana zakłada doprecyzowanie przepisów dotyczących urlopu wypoczynkowego nauczycieli poprzez uelastycznienie możliwości korzystania z niego. Zasady precyzyjnie określają wymiar (47 dni roboczych w roku) oraz termin urlopu (dni wolne od zajęć lekcyjnych).
W rezultacie wprowadzonego rozwiązania nauczyciele będą mogli korzystać z urlopu wypoczynkowego nie tylko w okresie ferii zimowych i letnich, lecz we wszystkie dni, w które nie odbywają się w szkole zajęcia lekcyjne, a więc także w czasie 7 - 9 dni roboczych w okresie przerw świątecznych oraz 6 - 10 dni roboczych, które dyrektor szkoły ustali jako dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych.
Obecnie nauczyciele mają prawo do urlopu wypoczynkowego w okresie ferii zimowych i wakacji letnich, a dyrektor szkoły ma prawo zobowiązać nauczyciela do wykonywania czynności na rzecz szkoły przez 7 dni tego okresu. W roku 2012 liczba dni wakacji letnich i ferii zimowych wyniosła 54 dni, tym samym urlop wypoczynkowy nauczycieli w 2012 roku wyniósł 47 dni.

6. Doprecyzowanie zasad udzielania urlopu dla poratowania zdrowia
Zmiany polegają na uzależnieniu przyznania urlopu dla poratowania zdrowia od wystąpienia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub choroby związanej z warunkami pracy. Urlop ten będzie mógł być udzielany wyłącznie przez lekarza medycyny pracy, a nie - jak dotychczas - przez lekarza pierwszego kontaktu. Takie zasady przyznawania urlopu wzmocnią profilaktykę chorób zawodowych nauczycieli.
O urlop dla poratowania zdrowia nauczyciele będą mogli występować po 20 latach pracy, a nie po 7 jak obecnie. Łączny czas urlopu będzie mógł wynieść 1 rok (dotychczas 3 lata).

7. Ewidencjonowanie czasu pracy nauczycieli
Nauczyciele będą mieli obowiązek rejestrowania najważniejszych dla procesu dydaktycznego zadań realizowanych w ramach swoich obowiązków jak dostępność nauczyciela w szkole dla rodziców, doskonalenie zawodowe w obszarach zdefiniowanych w ustawie Karta Nauczyciela i uzgodnionych z dyrektorem oraz spotkania rad pedagogicznych i zespołów nauczycieli tworzonych w szkole. Sposób rejestrowania określi organ prowadzący.
Dlatego też projekt zakłada, że będą rejestrowane następujące zajęcia i czynności realizowane w ramach czasu pracy nauczyciela :

• dostępność nauczyciela w szkole dla rodziców uczniów;
• udział w posiedzeniach rad pedagogicznych oraz zespołach realizujących zadania na rzecz dziecka i ucznia tworzonych przez dyrektora szkoły - o ile nauczyciel jest zobowiązany do realizacji tych zajęć i czynności;
• doskonalenie zawodowe uzgodnione z dyrektorem szkoły realizowane zgodnie z zakresami  doskonalenia określonymi w ustawie.

Zajęcia i czynności będą rejestrowane w okresach miesięcznych, w miarę ich realizacji i w formie określonej przez organ prowadzący szkołę.
Przewidywana zmiana nie nakłada na nauczycieli dodatkowych zadań, lecz wprowadza jedynie obowiązek rejestrowania określonych zajęć i czynności realizowanych na rzecz uczniów i szkoły oraz kształtujących jakość pracy w szkole, które nauczyciele są już obowiązani wykonywać w ramach czasu pracy na podstawie obowiązujących przepisów prawa. O przydziale tych zajęć i czynności oraz o ich wymiarze w dalszym ciągu będzie decydował dyrektor szkoły. Obowiązek rejestrowania nie będzie obejmował w sposób ogólny wszystkich zadań realizowanych przez nauczycieli w ramach czasu pracy, lecz najważniejsze zajęcia i czynności nauczycieli wskazane enumeratywnie w ustawie.

8. Zwiększenie roli rodziców w życiu szkoły
Projekt przewiduje rozszerzenie udziału przedstawicieli rodziców w procedurze awansu zawodowego nauczycieli i procedurze oceny pracy nauczycieli poprzez wprowadzenie obligatoryjnej opinii rady rodziców do oceny pracy nauczyciela, a także udział w charakterze obserwatora przedstawiciela rady rodziców w pracach komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych nadających stopień awansu zawodowego nauczyciela.

9. Inne zmiany porządkujące system

• Ułatwienie finansowania dodatkowych zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków unijnych.
• Doprecyzowanie przepisów dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli. Określenie zasad postępowania na poziomie ustawy. Przeniesienie postępowania dyscyplinarnego do środowiska bliższego szkole.
• Przejęcie przez ministra edukacji narodowej obowiązku sfinansowania jednorazowej gratyfikacji dla nauczycieli otrzymujących tytuł honorowy profesora oświaty.
• Zmiana organu właściwego do nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego w procedurze nadawania stopnia awansu zawodowego oraz rozszerzenie skróconej ścieżki awansu zawodowego.
• Objęcie wszystkich nauczycieli - bez względu na wymiar i miejsce zatrudnienia - przepisami o odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz wymogów nawiązania stosunku pracy i wygaśnięcia stosunku pracy dotyczących niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie oraz nietoczenia się postępowania karnego lub dyscyplinarnego.

Dwa zdania komentarza: Przygotowany i przekazany do konsultacji dokument jest zatytułowany: Projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy - Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, czyli w skrócie projekt projektu. To nie jest nawet początek, a pre-początek, czyli góra urodziła mysz. Sam dokument, delikatnie mówiąc, nie przewiduje rewolucji. Raczej przywodzi na myśl ochlapanie nową farbą budynku z wielkiej płyty powstałego w epoce, która odeszła już do lamusa.

I proszę, aby ktoś z czytelników spróbował mnie przekonać, że jest inaczej. Nie ma szans, o czym świadczy treść projektu do projektu, który zamieszczamy w załączniku.

Tadeusz Narkun