Sejm, podczas swojego ostatniego posiedzenia, zdecydował o skierowaniu do Komisji: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej z zaleceniem zasięgnięcia opinii Komisji: Skarbu Państwa oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka czterech projekty dotyczące ogrodów działkowych.
Projekty były rozpatrywane łącznie w pierwszym czytaniu 17 kwietnia 2013 r. na forum Sejmu.
Projekty mają dostosować prawo do wyroku TK z 11 lipca 2012 r. kwestionującego m.in. monopolistyczną pozycję Polskiego Związku Działkowców.
Pierwsza z tych propozycji to obywatelski projekt ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych (druk 1204). Projekt określa zasady zakładania, funkcjonowania i likwidacji rodzinnych ogrodów działkowych, prawa i obowiązki działkowców, zasady ich zrzeszania, a także zadania organizacji działkowców i organów administracji publicznej w zakresie wspierania rozwoju ogrodnictwa działkowego. Zgodnie z projektem, rodzinne ogrody działkowe będzie można zakładać na gruntach należących do Skarbu Państwa, samorządów oraz stowarzyszeń ogrodowych. Grunty Skarbu Państwa lub samorządów będą mogły być sprzedawane, oddawane w użytkowanie na czas nieoznaczony lub użytkowanie wieczyste stowarzyszeniom ogrodowym z przeznaczeniem na prowadzenie ogrodów. Projekt przewiduje, że działkowcy będą mogli się zrzeszać w stowarzyszeniach ogrodowych. Proponowana ustawa reguluje także sposób przekształcenia PZD w stowarzyszenie ogrodowe oraz dotychczasowych rodzinnych ogrodów działkowych w rodzinne ogrody działkowe w rozumieniu nowej ustawy.
Zawarty w druku 1148 projekt ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, przygotowany przez grupę posłów KP Solidarna Polska, określa zasady zakładania ogrodów działkowych i zarządzania nimi oraz prawa i obowiązki właścicieli oraz użytkowników działek w ogrodach działkowych. Zgodnie z projektem zakładanie ogrodów działkowych będzie zadaniem gmin, które będą podejmować decyzje w tej sprawie w drodze uchwały. Kompetencje gminy realizować będzie ustanowiony w tym celu pełnomocnik. Projekt dopuszcza możliwość likwidacji ogrodu działkowego, jednak może się ona odbyć tylko w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi potrzebami gospodarczymi lub społecznymi. W przypadku likwidacji, właściwy organ powinien zapewnić teren zastępczy o powierzchni nie mniejszej niż likwidowany ogród, wyposażony w taką samą infrastrukturę. Projekt nadaje podmiotowość prawną wspólnocie ogrodu, którą stanowią wszyscy właściciele i użytkownicy działek. Zgodnie z projektem, wygasną dotychczasowe uprawnienia Polskiego Związku Działkowców, a jego majątek przejdzie na rzecz Skarbu Państwa. Wyjątkiem będą składniki majątku położone na terenie poszczególnych działek, przeznaczone do wspólnego użytku właścicieli i użytkowników działek, które stają się częścią wspólną właściwego ogrodu.
Wniesiony przez grupę posłów KP SLD projekt nowelizacji ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (druk 1170) umożliwia tworzenie i działalność rodzinnych ogrodów działkowych podmiotom innym niż Polski Związek Działkowców. Rodzinnym ogrodem działkowym ma być wydzielony obszar gruntu we władaniu organizacji pozarządowej, a nie tylko PZD, podzielony na tereny ogólne i działki oraz wyposażony w niezbędną infrastrukturę. Pozostałe rozwiązania usuwają z obowiązującej ustawy regulacje dotyczące PZD i wprowadzają nowe pojęcie – „podmiotu użytkującego grunt”, czyli władającego gruntem stanowiącym własność tego podmiotu, Skarbu Państwa lub samorządów. Projekt przewiduje też, że stanowiące własność Skarbu Państwa grunty, przeznaczone pod rodzinne ogrody działkowe lub będące dotychczas w użytkowaniu PZD, podlegałyby komunalizacji na rzecz właściwego samorządu. Ten z kolei mógłby przekazać grunty, na których znajdują się ogrody działkowe, w użytkowanie organizacji pozarządowej, np. związkowi zrzeszającemu działkowców. Zgodnie z projektem, PZD zachowałby prawa i obowiązki nabyte przed dniem wejścia w życie proponowanej nowelizacji. Projekt zobowiązuje ponadto PZD do uchwalenia w terminie 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy nowego statutu, odpowiadającego wymogom ustawy prawo o stowarzyszeniach, a następnie zgłoszenia zmian do Krajowego Rejestru Sądowego.
Projekt ustawy o ogrodach działkowych (druk 1240), przygotowany przez grupę posłów KP PO, przewiduje m.in. likwidację Polskiego Związku Działkowców i rozdzielenie mienia tej organizacji między Skarb Państwa a gminy. Likwidacji ulegnie także Fundusz Rozwoju Rodzinnych Ogrodów Działkowych, którego aktywa zasilą Krajowy Fundusz Ogrodowy. Działkowcy zachowają prawa do swoich altan, obiektów gospodarczych i innych budowli. Projekt ustanawia na gruntach, na których w dniu wejścia w życie ustawy istnieją ogrody działkowe, obowiązek zawarcia przez właścicieli ze stowarzyszeniami ogrodowymi reprezentującymi działkowców, bezterminowych umów na prowadzenie ogrodów. Likwidacja ogrodów będzie możliwa jedynie dla realizacji inwestycji na cele publiczne lub inny cel zgodny z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Właściciel gruntu będzie miał obowiązek zapewnienia działkowcom działek w innych ogrodach lub odtworzenia ogrodu w innym miejscu. Ponadto we wszystkich przypadkach likwidacji ogrodu, właściciel gruntu będzie musiał wypłacić odszkodowanie za utracone mienie i poniesione nakłady na inwestycje wspólne. Ogrody będą prowadzić stowarzyszenia ogrodowe zakładane przez działkowców z danego ogrodu. Projekt przewiduje też powołanie funduszu ogrodowego, w celu finansowania inwestycji na częściach wspólnych ogrodu. Wprowadza również kary pieniężne za łamanie zakazu wykorzystywania działki do celów mieszkaniowych albo prowadzenia działalności gospodarczej.
Źródło: Sejm RP
