Czy gmina będąca członkiem związku międzygminnego posiada uprawnienie do złożenia skargi na uchwały organów tego związku?
Z przepisu art. 99 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym wynika, że przepisy o nadzorze nad gminami stosuje się odpowiednio do związków i porozumień. Jest to odesłanie do stosowania przepisów o nadzorze, ale regulacja zawarta w tym przepisie nie dotyczy zaskarżenia uchwał w trybie art. 101 ustawy, bo ustanowione w nim prawo do skargi, nie wiąże się z nadzorem nad jednostkami samorządu terytorialnego. Z przepisu art. 101 nie wynika wprost dopuszczalność zaskarżenia uchwał organów związków komunalnych.
Mimo braku bezpośredniego wskazania, za dopuszczeniem skargi na uchwałę organu związku przemawia, że skargę w trybie art. 101 można wnieść także na uchwałę związku w sprawie z zakresu administracji publicznej, oraz przepis art. 184 Konstytucji RP stanowiący, iż sądy administracyjne sprawują kontrolę działania administracji publicznej, a ta kontrola obejmuje orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego, a więc także uchwał organów związku, mających przymiot organów samorządu terytorialnego. Potwierdza taką wykładnię także przepis art. 3 §2 pkt 6 Prawa o postepowaniu przed sądami administracyjnymi, z którego wynika, że kontrola działalności administracji publicznej sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej. Zarówno art. 165 ust. 2 Konstytucji jak i art. 2 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym statuują zasadę sądowej ochrony samodzielności gminy, a ta ochrona nie powinna być interpretowana zawężająco. Wyłączenie spod tych regulacji uchwał organów związków, w trybie art. 101, ograniczałoby w sposób nieuprawniony zakres kontroli sądowej. W przypadku, gdy zadania związków międzygminnych to zadania przekazane im do wykonania przez gminy je tworzące, to negowanie tego uprawnienia prowadziłoby do nieuzasadnionego zróżnicowania zakresu prawa do skargi, w zależności od tego czy gmina wykonywałaby te zadania samodzielnie czy też ich wykonanie powierzyłaby związkowi międzygminnemu. Utworzenie związku, w takiej sytuacji, mogłoby prowadzić do ograniczenia prawa do sądu, choć przedmiot i forma rozstrzygnięcia, podjętego przez organ związku, byłyby takie same jak wtedy, gdy określone zadanie wykonywałaby gmina.
Źródło: Orzecznictwo NSA
