W myśl obowiązujących przepisów dot. organizowania i prowadzenia działalności kulturalnej oraz gospodarki nieruchomościami możliwe jest przekazanie MGOK świetlic wiejskich, będących własnością gminy, na mocy umowy użyczenia. Przepisy ustaw oraz przepisy obowiązującego w gminie prawa miejscowego dozwalają również na prowadzenie przez MGOK działalności gospodarczej polegającej na wynajmowaniu świetlic wiejskich na organizację prywatnych uroczystości wyjaśniają eksperci MAiC w ramach projektu Dobre prawo-sprawne rządzenie.
Zastosowanie znajdują przepisy USG dotyczące mienia komunalnego. W myśl art. 45 tej ustawy podmioty mienia komunalnego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania składników majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnych przepisach prawa. W odniesieniu do przedmiotowej sprawy taką ustawą jest bez wątpienia UOPDK jako akt prawny określający zadania własne gminy z zakresu kultury oraz środki realizacji tych zadań. Należy przy tym wskazać, że zgodnie z orzecznictwem NSA „przepisy zawarte w tej ustawie z 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej stanowią lex specialis w stosunku do przepisów znajdujących się w ustawie o gospodarce komunalnej, a zatem wyłączają stosowanie tych ostatnich co do wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej w zakresie, w jakim ta kwestia jest regulowana tymi pierwszymi przepisami” (wyr. NSA w Warszawie z dnia 17 czerwca 1998 r., I SA 407/98, Lex 44672). Podobnie sąd stwierdził, że „ustawodawca zawarł UOPDK regulacje organizacyjnoprawne dotyczące jednostek prowadzących działalność kulturalną, które mają charakter przepisów szczególnych w stosunku do innych ustaw, w tym również do ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych” (wyr. NSA w Szczecinie z dnia 4 kwietnia 2001 r., SA/Sz 2268/00, Lex 49253).
Zgodnie z art. 9 ust. 1 w zw. z art. 14 ust. 1 UOPDK samorządowe instytucje kultury, takie jak MGOK są osobami prawnymi. Dla przedmiotu niniejszej opinii oznacza to przede wszystkim, że posiadają odrębny od tworzących je jednostek samorządu terytorialnego majątek. Jak wskazał WSA w Warszawie, „instytucja kultury, jako osoba prawna jest całkowicie odrębnym w stosunku do gminy podmiotem prawa, z własnym majątkiem, środkami trwałymi, przychodami oraz kosztami, samodzielnie gospodarującą w ramach posiadanych środków” (wyr. WSA w Warszawie z dnia 20 marca 2008 r., I SA/Wa 134/08, Lex 507844). Zgodnie natomiast z art. 12 UOPDK organizator (czyli w wypadku samorządowej instytucji kultury – odpowiednia jednostka samorządu terytorialnego) zapewnia instytucji kultury środki niezbędne do rozpoczęcia i prowadzenia działalności kulturalnej oraz do utrzymania obiektu, w którym ta działalność jest prowadzona. Ustawa nie precyzuje formy, w której jednostka samorządu terytorialnego zapewnia instytucji kultury owe środki. Umowa użyczenia natomiast została w sposób wyraźny wymieniona w art. 13 ust. 1 UGN, określającym przykładowo prawne formy, w jakich dokonuje się obrót oraz gospodarowanie nieruchomościami należącymi do Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego. W tej sytuacji należy przyjąć, że gmina może wyposażyć MGOK w konieczne dla prawidłowego funkcjonowania tej instytucji nieruchomości w drodze umowy użyczenia.
Instytucje kultury mogą, zgodnie z przepisami UOPDK, prowadzić inną działalność niż kulturalna, jednakże zgodnie z art.13 ust. 2 pkt 6 tejże ustawy postanowienia dotyczące prowadzenia działalności innej niż kulturalna winny zostać zawarte w jej statucie. Statut MGOK w X w § 9 wskazuje, że instytucja ta może prowadzić działalność gospodarczą m.in. w zakresie organizowania imprez zleconych (okolicznościowych, obrzędowych). W ramach tego przedmiotu dopuszczalnej działalności MGOK mieści się bez wątpienia wynajmowanie świetlic wiejskich na organizację prywatnych uroczystości. Tego typu działalność gospodarcza MGOK powinna być prowadzona i rozliczana w zgodzie z przepisami UOPDK oraz przyjętymi w gminie przepisami miejscowymi.
Szczegółowe wyjaśnienia można znaleźć w bazie dobrych praktyk prowadzonej przez MAiC w ramach projektu "Dobre prawo sprawne rządzenie". Resort administracji zamieszcza tam odpowiedzi ekspertów na zapytania ze strony jednostek samorządu terytorialnego. System doradztwa prawnego przewidziany jest dla jednostek biorących udział w projekcie, jednak przygotowane porady prawne dostępne są dla wszystkich. Bazę dobrych praktyk można znaleźć tutaj.
Źródło: www.administracja.mac.gov.pl
