Na ostatnim posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się 16 kwietnia, najciekawsze było to, co nie zostało wcześniej zaplanowane w porządku posiedzenia. Wiceminister edukacji Maciej Kopeć poinformował, że resort edukacji wystąpił do kancelarii premiera o uwzględnienie przedstawicieli strony samorządowej wśród uczestników obrad tzw. okrągłego stołu dotyczącego zmian w systemie edukacji, zaproponowanego przez premiera Mateusza Morawieckiego. Piszemy o tym w osobnym artykule.
Strajk, egzaminy, negocjacje
Z racji bieżących wydarzeń kluczowym punktem posiedzenia była relacja wiceministra Kopcia o przebiegu negocjacji rządu z nauczycielskimi związkami
(Związkiem Nauczycielstwa Polskiego i Forum Związków Zawodowych), znana powszechnie z medialnych doniesień. Przedstawiciele strony samorządowej zaapelowali do resortu o pomoc dyrektorom w organizacji przygotować do egzaminu maturalnego.
Subwencji ma być tyle, by wystarczyła co najmniej na wynagrodzenia nauczycieli
Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich przyjęło 3 kwietnia stanowisko, którego jednym z wątków był postulat zmian w Karcie Nauczyciela. Starostowie chcą jasnego stwierdzenia (poprzez odpowiednią zmianę ustępu 8 w artykule 30 KN), że pieniądze na wynagrodzenia nauczycieli gwarantowane są przez państwo w dochodach JST poprzez cześć oświatową subwencji. Chodzi o jednoznaczne przesądzenie, że samorządy terytorialne mają otrzymywać z budżetu państwa fundusze w takiej wysokości, by co najmniej wystarczały one na pokrycie wypłat nauczycielskich wynagrodzeń.
Przedstawiciele samorządowych korporacji wielokrotnie (ostatnio podczas Samorządowej Debaty Oświatowej opisanej tutaj) podkreślają, że pieniądze, które samorządy otrzymują od rządu w ramach subwencji oświatowej nie wystarczają już nawet na pokrycie kosztów wynagrodzeń wypłacanych nauczycielom szkół. A one mają największy udział w ogólnych kosztach funkcjonowania edukacji. Wiceminister Kopeć odpowiadając na postulat ZPP stwierdził, że nie może obecnie zająć jednoznacznego stanowiska wobec niego. Jego zdaniem jest on do rozważenia podczas obrad zaproponowanego przez premiera Morawieckiego tzw. oświatowego okrągłego stołu.
Powiązać system wynagrodzeń z osiąganym przez nauczycieli stopnie jakości nauczania
Kolejnym postulatem, podniesionym we wspomnianym stanowisku Związku Powiatów Polskich, jest powiązanie wysokości nauczycielskich wynagrodzeń z osiąganymi przez nich wynikami nauczania. Mechanizm finansowania wynagrodzeń nie jest wyodrębnionym elementem, a jego ustalenie nie powinno być celem samym w sobie. Stanowi on bowiem część systemu finansowania edukacji w państwie i szerzej – całościowej organizacji tego systemu i zarządzania nim. Dlatego w opinii ZPP konieczne są zmiany, które powiążą wynagradzanie w oświacie w sposób realny, a nie deklaratywny z osiąganym poziomem nauczania. Dziś oba te czynniki niewiele mają wspólnego. Tymczasem powinny być one ze sobą nierozerwalnie połączone i wzajemnie zależne.
Z jednej strony, komentując ten wątek wiceminister Kopeć wyraził dla niego co najmniej zrozumienie. Można było odnieść wrażenie, że ma w tej sprawie podobne zdanie. Wiceminister wiąże duże nadzieje z nowymi, opracowanymi przez ministra nauki we współpracy z resortem edukacji, regulacjami dotyczącymi kształcenia nauczycieli na studiach. Z relacji wiceministra i doniesień medialnych o wątkach negocjacji pomiędzy rządem i nauczycielskimi związkowcami oraz z tekstu podpisanego przez rząd z NSZZ Solidarność porozumienia nie wynika, by kwestia jakości była w ogóle poruszana. Odnotować można na marginesie tej kwestii, że rząd poszedł na ustępstwa i zobowiązał się wycofać się z nowej, wydłużonej ścieżki awansu zawodowego i powrócić do "starych", tj. sprzed września 2018, zasad oceny pracy, z uwzględnieniem opinii Rady Rodziców. Czy kwestia powiązania systemu wynagrodzeń z wynikami nauczania zostanie poruszona wśród spraw omawianych przy tzw. oświatowym okrągłym stole, czas pokaże.
Dzielenie i łączenie szkolnych oddziałów specjalnych, organizacja wycieczek szkolnych
Kolejnymi wątkami poruszanymi na posiedzeniu były zgłoszone przez Unię Metropolii Polskich, sprawy zamówień publicznych związanych z organizacją wycieczek szkolnych. Następie z inicjatywy Związku Powiatów Polskich, omawiane były aspekty organizacji kształcenia specjalnego. Chodzi o przepisy o maksymalnej liczebności oddziałów specjalnych w szkołach w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczniów. Przepisy nastręczają w praktyce dyrektorom i organom prowadzącym trudności i generują w konsekwencji wzrost kosztów. Pisaliśmy o tym tutaj oraz tutaj. Urzędnicy MEN przedstawili swoje stanowisko. Gdy ZPP otrzyma oficjalną, pisemną odpowiedź, poświęcimy temu zagadnieniu osobny artykuł.
Opiniowane projekty
W porządku obrad zespołu znalazły się dwa projekty, które zostały pozytywnie zaopiniowane: projekt ustawy o nieletnich, przygotowany przez resort sprawiedliwości (opisywaliśmy ją tutaj) oraz projekt rozporządzenia MKiDN w sprawie badania jakości kształcenia artystycznego w publicznych szkołach artystycznych.
