W najnowszym wydaniu cyklu edukacyjnego „Ciekawe interpretacje GUNB” poruszono istotną dla branży budowlanej kwestię: kiedy producent wyrobów budowlanych może wykorzystywać tzw. badania i obliczenia typu wykonane przez innego producenta. Odpowiedź - jak się okazuje - nie jest prosta, ale jasno wynika z obowiązujących przepisów krajowych i unijnych.
Dopuszczalne w systemie europejskim i krajowym
Możliwość korzystania z cudzych wyników badań istnieje zarówno w europejskim systemie wprowadzania wyrobów budowlanych do obrotu (z deklaracją właściwości użytkowych i oznakowaniem CE), jak i w systemie krajowym (z krajową deklaracją i znakiem budowlanym). W obu przypadkach producenci muszą jednak spełnić ściśle określone warunki.
Do najważniejszych należą:
- zachowanie tożsamości typu wyrobu,
- posiadanie odpowiedniej dokumentacji technicznej,
- uzyskanie zgody producenta, który udostępnia wyniki badań i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowość.
System europejski: dwa przypadki
W europejskim systemie zasady te zostały uregulowane w rozporządzeniu (UE) nr 305/2011. Przepisy rozróżniają dwa przypadki.
Po pierwsze - wyroby objęte normą zharmonizowaną.
Jeżeli wyrób budowlany podlega takiej normie, producent może - zamiast własnych badań typu - posłużyć się dokumentacją techniczną opartą na badaniach innego producenta. Musi jednak wykazać, że jego wyrób należy do tego samego typu, czyli ma te same zasadnicze charakterystyki, surowce i proces produkcyjny. Dopiero po uzyskaniu zgody właściciela badań możliwe jest deklarowanie odpowiadających im właściwości użytkowych.
Po drugie - wyroby będące systemami części składowych.
W tym przypadku producent może wykorzystać wyniki badań wykonanych przez dostawcę systemu lub jego części składowej jeżeli:
- wyrób budowlany objęty zharmonizowaną specyfikacją techniczną, który producent wprowadza do obrotu, jest systemem części składowych, a producent montuje go ściśle według instrukcji dostawcy systemu lub dostawcy jego części składowej, oraz
- dostawca zbadał już ten system lub tę część składową w odniesieniu do jednej lub kilku jego zasadniczych charakterystyk zgodnie z odpowiednią zharmonizowaną specyfikacją techniczną.
Również tutaj konieczna jest zgoda dostawcy oraz jego odpowiedzialność za wyniki.
Kiedy potrzebna jest jednostka notyfikowana?
W obydwu powyższych przypadkach, jeśli wyrób budowlany należy do rodziny wyrobów budowlanych, dla których właściwym systemem oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych jest system 1+ lub 1 (określony w załączniku V rozporządzenia (UE) nr 305/2011), weryfikację odpowiedniej dokumentacji technicznej przeprowadza notyfikowana jednostka certyfikująca wyrób (załącznik V określony aktualnym rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) Nr 568/2014).
System krajowy: cztery warunki
Również w systemie krajowym przepisy dopuszczają korzystanie z badań innego producenta. Warunki te określa rozporządzenie dotyczące sposobu deklarowania właściwości użytkowych i znakowania wyrobów budowlanych.
Aby było to możliwe, muszą być spełnione jednocześnie cztery warunki:
- krajową specyfikacją techniczną jest Polska Norma wyrobu,
- wyrób należy do tego samego typu, co wyrób producenta udostępniającego badania,
- tożsamość typu została wykazana w obowiązkowej dokumentacji technicznej,
- producent udostępniający badania wyraził zgodę i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowość.
Przez ww. typ wyrobu budowlanego należy rozumieć zestaw reprezentatywnych poziomów lub klas właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk i zamierzonego zastosowania wyrobu budowlanego wyprodukowanego przy zastosowaniu danej kombinacji surowców lub innych składników w określonym procesie produkcyjnym,
Dokumentacja techniczna to obowiązkowo sporządzona dokumentacja z wszystkimi istotnymi elementami związanymi z wymaganym krajowym systemem oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego.
Źródło: GUNB
