Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) ogłosił uruchomienie potężnych środków finansowych przeznaczonych na wzmocnienie bezpieczeństwa mieszkańców w regionach szczególnie narażonych na ryzyko powodzi. Trzy wielkoskalowe projekty, których realizacją zajmuje się Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, otrzymają wsparcie w łącznej wysokości przekraczającej 578 mln zł. Fundusze te pochodzą z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FEnIKS).
Planowane działania mają charakter kompleksowy i obejmują zarówno modernizację istniejącej infrastruktury, jak i budowę zupełnie nowych obiektów hydrotechnicznych. Inwestycje zostaną przeprowadzone na terenach województw śląskiego i dolnośląskiego, a ich finalizacja w perspektywie do 2028 i 2029 roku pozwoli na skuteczne dostosowanie regionów do współczesnych wyzwań wynikających ze zmian klimatycznych.
Nowoczesne wały przeciwpowodziowe na Śląsku
Największy pod względem terytorialnym projekt dotyczy modernizacji obwałowań rzek Wisły, Gostynki, Pszczynki oraz Mlecznej. Prace będą prowadzone na terenie powiatów bieruńsko-lędzińskiego, Tychów oraz gmin Bieruń i Bojszowy. Całkowity koszt tej inwestycji szacowany jest na ponad 309 mln zł, przy czym dofinansowanie unijne wyniesie ponad 246 mln zł.
Głównym powodem podjęcia prac jest zły lub bardzo zły stan techniczny obecnej infrastruktury, co wymaga natychmiastowej interwencji budowlanej. Planowane działania obejmują modernizację oraz nadbudowę wałów, co pozwoli im zyskać wymaganą wysokość, szczelność i stabilność. Bezpośrednią korzyścią z realizacji projektu będzie poprawa bezpieczeństwa na obszarze blisko 1 100 hektarów. Co ważne, inwestycja ta ma również wymiar ekologiczny – prace zostaną przeprowadzone w sposób uwzględniający poprawę ciągłości biologicznej rzek oraz ochronę warunków hydromorfologicznych cieków wodnych.
Odbudowa na Dolnym Śląsku
Kolejne strategiczne zadanie to „Popowodziowa odbudowa cieku Miedzianka i Witka”, realizowane przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Wartość tego przedsięwzięcia to 120 mln zł, z czego ponad 94,5 mln zł stanowi wkład z funduszy europejskich. Projekt koncentruje się na gminach Bogatynia oraz Zgorzelec.
Inwestycja ta ma na celu nie tylko naprawę szkód wyrządzonych przez dawne wezbrania, ale przede wszystkim stworzenie systemu ochrony dla ponad 21 tysięcy mieszkańców regionu. Oprócz modernizacji wałów i urządzeń wodnych, istotnym elementem projektu są działania renaturyzacyjne. Pozwolą one na przywrócenie rzekom ich naturalnego charakteru w stopniu, który jednocześnie zwiększa bezpieczeństwo i wspiera lokalny ekosystem.
Strategiczny zbiornik Rzymówka
Trzecim filarem programu ochrony przeciwpowodziowej jest budowa suchego zbiornika Rzymówka na rzece Kaczawie. Jest to inwestycja o największej wartości jednostkowej, opiewająca na 356 mln zł (dofinansowanie unijne przekracza 237 mln zł). Zbiornik o imponującej pojemności 10,5 mln m³ stanie się kluczowym elementem zabezpieczającym Dolny Śląsk.
Obiekt ten będzie pełnił funkcję kontrolowanego bufora w sytuacjach gwałtownych wezbrań, co pozwoli na zatrzymanie fali powodziowej i ochronę życia oraz mienia ponad 32 tysięcy osób. Projekt Rzymówka łączy w sobie funkcję techniczną z przyrodniczą. W ramach prac powstanie zalew powyrobiskowy, a także nowoczesne budowle hydrotechniczne, takie jak przepławka i bystrotok. Dzięki temu inwestycja nie zakłóci korytarzy ekologicznych łączących Góry Kaczawskie z doliną Odry, wspierając tym samym regionalną bioróżnorodność.
Podsumowując, wszystkie trzy inicjatywy stanowią fundament nowej strategii ochrony przeciwpowodziowej w południowo-zachodniej Polsce. Łączą one twarde działania inżynieryjne z dbałością o środowisko naturalne oraz edukację społeczną, co ma kluczowe znaczenie w dobie narastających ekstremów pogodowych.
Źródło: NFOŚiGW
