Coraz więcej samorządów zaczyna postrzegać politykę mieszkaniową jako kluczowy element rozwoju gminy. Wciąż jednak działania te nie osiągają skali, która mogłaby realnie wpłynąć na poprawę dostępności mieszkań. Eksperci zwracają uwagę, że potrzebny jest rozwój mieszkalnictwa w różnych segmentach – od budownictwa deweloperskiego po społeczne i komunalne.

W wielu miastach powstają nowe dokumenty strategiczne, w tym polityki mieszkaniowe i strategie rozwoju mieszkalnictwa. Coraz częściej obejmują one nie tylko pomoc dla osób o najniższych dochodach, lecz także szersze podejście do potrzeb mieszkaniowych. Przykładem mogą być miejscowości, które aktywnie przyciągają deweloperów, a także inwestują w sektor społeczny i komunalny poprzez towarzystwa budownictwa społecznego, społeczne inicjatywy mieszkaniowe czy spółki komunalne.

Choć samorządy budują coraz więcej, wciąż jest to skala marginalna. Dysponują one jednak narzędziami, które mogą znacząco zwiększyć dostępność mieszkań – od dobrze prowadzonej polityki przestrzennej i uchwalania miejscowych planów zagospodarowania po uzbrajanie terenów przeznaczonych pod zabudowę. Problemem pozostaje brak infrastruktury na terenach już wskazanych w planach jako mieszkaniowe, co często blokuje inwestycje.

Wsparcie mieszkalnictwa obejmuje także instrumenty finansowe, takie jak środki z Funduszu Dopłat czy program społecznego budownictwa czynszowego. Ten pierwszy umożliwia bezzwrotne finansowanie inwestycji mieszkaniowych dla osób o niskich i przeciętnych dochodach, drugi – rozwój mieszkań na wynajem z limitowanym czynszem oraz lokali spółdzielczych o prawie lokatorskim. Eksperci podkreślają, że większa stabilność i przewidywalność finansowania mogłaby przyspieszyć realizację wielu projektów.

Istotnym problemem jest sprzedaż mieszkań komunalnych z wysokimi bonifikatami. Choć takie działania wspierają sektor własnościowy, prowadzą do systematycznego kurczenia się zasobu gmin, co w dłuższej perspektywie ogranicza możliwości pomocy mieszkaniowej.

Polska zmaga się także z procesem depopulacji, szczególnie w województwach podlaskim, świętokrzyskim i opolskim. Eksperci wskazują, że aby przeciwdziałać temu zjawisku, wsparcie powinno obejmować nie tylko największe metropolie, lecz również miasta średnie i subregionalne. Takie podejście sprzyjałoby zrównoważonemu rozwojowi całego kraju.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, na koniec 2023 roku w mieszkaniowym zasobie gmin znajdowało się nieco ponad 592 tys. lokali na wynajem, co oznacza spadek o 4,3 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Liczba gospodarstw domowych oczekujących na przydział mieszkania z gminnego zasobu wynosiła ponad 123 tys. Proces zmniejszania liczby mieszkań komunalnych postępuje, a tempo wyprzedaży wciąż przewyższa liczbę nowych inwestycji.

Zdaniem ekspertów, dyskusja o kształcie i kierunku polityki mieszkaniowej powinna uwzględniać zarówno zwiększenie liczby mieszkań we wszystkich segmentach rynku, jak i ochronę istniejącego zasobu gminnego. Tylko takie podejście może zapewnić stabilny rozwój lokalnych społeczności i zahamować odpływ mieszkańców z wielu regionów kraju.

Źródło: Newseria