Wytycznych co do nakładania obowiązku sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego określającego oddziaływanie instalacji na środowisko można szukać w wyroku WSA w Łodzi.
Starosta decyzją podjętą na podstawie art. 237, art. 238 pkt 1 lit. a, b, d, e, f, pkt 2, 3, 5, 6, 7, art. 240, art. 378 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska, zobowiązał stronę do sporządzenia i przedłożenia, w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna, przeglądu ekologicznego określającego oddziaływanie na środowisko zakładu w zakresie emisji hałasu i zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza, spełniającego wymogi określone w art. 238 pkt 1 Prawa ochrony środowiska. Decyzja została utrzymana przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze, co spowodowało złożenie przez zobowiązanego skargi do sądu administracyjnego.
Sąd oceniając legalność tej decyzji na wstępie wskazał, iż zgodnie z art. 237 Prawa ochrony środowiska, organ ochrony środowiska może, w razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko, zobowiązać prowadzący instalację podmiot korzystający ze środowiska, do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego. W opinii WSA do prawidłowego zastosowania art. 237 nie jest konieczne ustalenie wystąpienia negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko, ale możliwość wystąpienia takich skutków – zatem do nałożenia obowiązku opracowania przeglądu ekologicznego wystarczająca będzie sama możliwość wystąpienia zagrożeń.
Wojewódzki Sąd podkreślił, że ustawodawca przyznając organom administracji możliwość nałożenia obowiązku opracowania przeglądu ekologicznego, nie sformułował wprost realizacji jakich celów ma on służyć. W orzecznictwie przyjmuje się, że przeprowadzenie przeglądu ekologicznego ma na celu potwierdzenie negatywnego oddziaływania na środowisko lub wykluczenie takiego oddziaływania oraz późniejsze umożliwienie podjęcia działań zmierzających do usunięcia ujemnego oddziaływania na środowisko w przypadku jego wystąpienia. Zatem, jak wskazał WSA, przegląd ekologiczny jest specjalistyczną ekspertyzą i jednocześnie przenosi obowiązek ustalenia stanu faktycznego na stronę postępowania – stąd też, organ administracji powinien pamiętać, że jest to wyjątek od reguły, który może być stosowany tylko wówczas, gdy nie da się udowodnić negatywnego oddziaływania na środowisko przy użyciu innych środków dowodowych
Jak zauważył Sąd, konstrukcja powyższego przepisu poprzez użycie sformułowania „może” prowadzi do wniosku, że organ ochrony środowiska posiada uprawnienie do wydania decyzji o charakterze uznaniowym. Oczywiście nie oznacza to dowolności, lecz obowiązek przedstawienia w decyzji przesłanek uzasadniających nałożenie powyższego obowiązku. Zatem organ musi ustalić nie tylko to, że w związku z funkcjonowaniem konkretnej instalacji występuje możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko, ale także i to, że poprzez nałożenie powyższego obowiązku jest możliwe osiągnięcie celu stającego przed przeglądem ekologicznym. WSA podkreślił, że dla wydania prawidłowej decyzji w tym przedmiocie, i to zarówno o charakterze pozytywnym, jak i negatywnym, koniecznym było, by organy ustaliły i uwzględniły przy rozstrzyganiu sprawy wszelkie realnie możliwe do ustalenia aspekty funkcjonowania przedmiotowego zakładu oraz dokonały ich kompleksowej analizy w kontekście możliwości wystąpienia negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko.
Poza tym – zdaniem Sądu – uwzględniając okoliczność, że sporządzenie przeglądu ekologicznego jest kosztowne, zasadnym jest rozważenie, czy ten sam cel mógłby zostać osiągnięty przy pomocy innych środków dowodowych. Jeżeli tak mogłoby być, to sięgnięcie po instrument niewątpliwie najdroższy nie znajduje racjonalnego uzasadnienia.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 7 lutego 2019 r., II SA/Łd 1054/18
Źródło: CBOSA
