Niewniesienie więc sprzeciwu w ustawowym terminie przez organ pozwala wprawdzie inwestorowi na przystąpienie do użytkowanie, jednakże wobec nieprzeprowadzenia postępowania w zakresie zgodności inwestycji z ww. przepisami oraz pozwoleniem na budowę, w przypadku stwierdzenia okoliczności określonych w art. 50 ust. 1 pkt 1-4 ustawy dopuszczalne jest przeprowadzenie postępowania mającego na celu doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem w tym m.in. w zakresie istotnych odstępstw od warunków pozwolenia na budowę. Przeprowadzeniu takiego postępowania nie stoi także na przeszkodzie znaczny upływ czasu od daty zarówno realizacji obiektu jak i dokonania zawiadomienia o zakończeniu budowy. Przepisy prawa budowlanego nie przewidują bowiem instytucji wykluczającej możliwość prowadzenia postępowania przez organ nadzoru budowlanego z uwagi na upływ czasu.
Tak więc nie może budzić wątpliwości, że decyzja nakładająca obowiązki, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego, może być wydana również w przypadku zakończenia procesu inwestycyjnego, pomimo że art. 51 ust. 7 ustawy wprost odnosi się jedynie do obowiązków nałożonych w oparciu o pkt 1 i 2 tego artykułu. Taka interpretacja wynika zarówno z treści art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego, jak i art. 51 ust. 4, w którym wskazuje się, że w przypadku zakończenia budowy organ, w warunkach określonych w tym przepisie, wydaje decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego zamiennego. A zatem ustawodawca przewidział możliwość przeprowadzenia postępowania w przypadku stwierdzenia istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego również w sytuacji zakończenia robót budowlanych.
Jedynie na marginesie wskazać należy, że odmienna interpretacja prowadziłaby do sytuacji, w której po stwierdzeniu dokonania istotnych odstępstw bez uzyskania uprzedniej decyzji w oparciu o art. 36a ust. 1 Prawa budowlanego nie byłoby prawnej możliwości doprowadzenia robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem. W konsekwencji podzielić należy stanowisko Sądu wyrażone w zaskarżonym wyroku, że przystąpienie inwestorów do użytkowania obiektu po dokonaniu zawiadomienia o zakończeniu budowy i przy braku zgłoszenia przez właściwy organ sprzeciwu, nie nadaje ewentualnym poczynionym przez inwestorów odstępstwom waloru legalności. Tym samym zgłoszenie zakończenia budowy i brak sprzeciwu organu, nawet w sytuacji wcześniejszego wszczęcia postępowania w sprawie przedmiotowej inwestycji, nie może - wbrew stanowisku skarżących kasacyjnie - stanowić przeszkody do prowadzenia postępowania w trybie art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2017 r. II OSK 1595/16
Źródło: CBOSA
