Integracja usług publicznych i wykorzystania infrastruktury jednostek samorządu tworzących obszar funkcjonalny, to kolejny standard modelu współpracy w partnerstwie samorządowym. Ale to jednocześnie cel partnerstwa, a raczej kluczowy środek do celu, jaki jest rozwój obszaru i podniesienie jakości życia jego mieszkańców. Stopień koordynacji zarządzania usługami publicznym i wykorzystaniem szeroko pojętej infrastruktury obszaru, jest miarą długofalowego sukcesu współpracy samorządów.
Dlaczego integrować?
Podstawowym czynnikiem wpływającym na efektywność świadczenia usług publicznych jest demografia. Zmiany przyrostu naturalnego i migracje mieszkańców wpływają na popyt na poszczególne usługi publiczne, zarówno w rozkładzie sektorowym, jak i przestrzennym. Mała elastyczność w świadczeniu usług publicznych przyczynia się do pojawiania się nadwyżki podaży jednych rodzajów usług i deficytu innych i podobnie w układzie terytorialnym. Niedopasowywanie podaży do zmieniającego się popytu na usługi powoduje wzrost kosztów ich organizowania i dostarczani.
Problemem sprawności świadczenia usług na obszarze funkcjonalnym jest zróżnicowanie jednostek samorządu terytorialnego. Zarówno pod względem zdolności organizacyjno-finansowej, jak i pod względem kompetencji. Zakres zadań publicznych gminy i powiatu uzupełnia się, ale nie oznacza automatycznie równej dostępności i jakości z punktu widzenia odbiorcy usług, ani automatycznie dobrze funkcjonującej, zintegrowanej oferty całego lokalnego sektora publicznego. Koncentracja w ośrodkach miejskich potencjału profesjonalnego, instytucjonalnego, technicznego i ekonomicznego daje w tym zakresie przewagę samorządom miejskim w relacji do samorządów wiejskich.
Po co integrować?
Jak napisaliśmy w charakterystyce standardu odnoszącego się do analizy powiązań funkcjonalnych samorządów tworzących obszar funkcjonalny, integracja zarządzania usługami publicznymi nie jest celem samym w sobie. Jest środkiem wykorzystującym tzw. ekonomię skali i prowadzącym do celu, jakim jest poprawa dostępności i jakości usług w obrębie całego obszaru funkcjonalnego i w rezultacie końcowym - podniesienie jakości życia mieszkańców i zwiększenia atrakcyjności danego terytorium.
Jak integrować?
Dostępność usług publicznych dla wszystkich mieszkańców obszaru funkcjonalnego, bez względu na ich miejsce zamieszkania, nie będzie możliwa bez wdrożenia innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych, w tym integracji i rozwoju systemu transportu publicznego, obsługującego wszystkie części obszaru. Po drugie, konieczne będzie wykorzystanie nowych technologii teleinformatycznych, umożliwiających zdalny dostęp do części usług publicznych.
Integracja świadczenia usług publicznych możliwa jest poprzez wykonywanie usług wspólnie lub przez jeden z samorządów lub przez podmioty trzecie. Narzędziami koordynacji działań dostawców usług są np. wspólny kalendarz imprez; uzgodnienie przebiegu linii transportu publicznego i rozkładów jazdy, wspólny bilet, punkty przesiadkowe; koordynacja kierunków kształcenia zawodowego, tworzenie wspólnych inkubatorów, agencji rozwoju, stref aktywności gospodarczej; wspólna polityka zakupowa i taryfowa; partnerskie projekty podejmowane przez kilka podmiotów w celu rozwoju lub lepszego wykorzystania infrastruktury technicznej i społecznej; prawne mechanizmy współpracy (np. związki gminno-powiatowe).
Metodami doskonalenia jakości usług są sieci współpracy i wymiany doświadczeń; badania satysfakcji odbiorców usług publicznych; stosowanie wskaźników skuteczności, efektywności i dostępności wybranych kategorii usług (standardy usług); porównawcza analiza usług świadczonych wewnątrz obszaru i w porównaniu z innymi obszarami (benchmarking).
