Konsument zawsze ma prawo do pełnej informacji o towarze – w szczególności o jego cenie. Rzetelna informacja o niej oznacza m.in. podanie także ceny jednostkowej (czyli za np. 1 litr lub kilogram), umożliwiającej porównanie cen podobnych produktów.

- Inspekcja Handlowa od lat kontroluje, w jaki sposób przedsiębiorcy informują nie tylko o cenach produktów, ale również usług na terenie całego kraju – mówi Tomasz Chróstny, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Inspektorzy sprawdzają, czy w sklepach i lokalach usługowych konsument otrzymuje pełną, jednoznaczną i niebudzącą wątpliwości informację o opłatach. Porównują zgodność uwidocznionych cen z cenami zakodowanymi w kasie, w czytniku oraz informacjami podanymi w materiałach reklamowych.

Ponad połowa przedsiębiorców popełnia błędy

W pierwszym półroczu 2022 r. Inspekcja Handlowa przeprowadziła kontrole prawidłowości informowania o cenach towarów i usług u 1637 przedsiębiorców. Inspektorzy sprawdzili m.in. sklepy, sieci handlowe, restauracje, stacje benzynowe i parkingi. Nieprawidłowości wykryli u 53 proc. przedsiębiorców.

Najczęstsze błędy przedsiębiorców

Inspektorzy zweryfikowali ponad 322 tys. partii produktów. Źle lub wcale nieoznaczone ceną było 13 proc. z nich. W sklepach najczęściej brakowało ceny jednostkowej lub ceny w ogóle. Zdarzało się również błędne wyliczenie ceny jednostkowej lub nieprawidłowe oznaczenie ceną. Na parkingach i stacjach benzynowych najczęściej nie eksponowano cenników, które byłyby widoczne dla kierowców pojazdów zbliżających się do parkingu. W lokalach usługowych cenników brakowało lub miały one niewłaściwe zapisy, np. nie wskazywały jednoznacznej ceny (podawano ją w przedziałach „od… do…” lub jedynie jej dolną granicę „cena od…”). Z kolei w lokalach gastronomicznych najczęściej stwierdzaną nieprawidłowością był brak w cenniku informacji o wielkości serwowanych potraw i napojów.

Ponadto inspektorzy porównali zgodność cen na półce z tymi zakodowanymi w kasie w prawie 1200 sklepach. Niezgodności na niekorzyść konsumentów stwierdzili w 83 placówkach (6,9 proc. skontrolowanych). W ponad 1300 miejscach Inspekcja Handlowa zweryfikowała również rzetelność obsługi konsumentów, a dokładnie: czy w przypadku produktów sprzedawanych na wagę (np. ciast) sprzedawcy odliczają wagę opakowania. Nieprawidłowości stwierdziliśmy w 66 przypadkach (4,9 proc. zbadanych).

Kary dla przedsiębiorców, są recydywiści

W przypadku stwierdzonych nieprawidłowości na nieuczciwych przedsiębiorców nakładane są kary. W pierwszej połowie 2022 r. Inspekcja Handlowa wydała 739 decyzji nakładających kary o łącznej kwocie 628 858 zł za kolejne naruszenie tych obowiązków wynikających z przepisów w zakresie informowania o cenach, a także 16 decyzji nakładających kary o łącznej kwocie 76 570 zł za kolejne naruszenie obowiązków.

– Wyniki prowadzonych od lat kontroli pozwalają nam dostrzegać przedsiębiorców, którzy pomimo wielokrotnie nakładanych kar administracyjnych wciąż nie wywiązują się należycie ze swoich obowiązków informacyjnych. W takich sytuacjach nie wahamy się nakładać wysokich kar, przypominamy, że mogą one sięgać nawet do 10 proc. obrotu  – podsumowuje Prezes UOKiK. Przykładem takich działań jest nałożenie na właściciela sieci Biedronka kary w wysokości 115 mln zł. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów potwierdził, że spółka stosowała praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów i utrzymał nałożoną karę.

Wśród przedsiębiorców kontrolowanych w pierwszym półroczu 2022 r. znalazły się firmy niejednokrotnie łamiące przepisy. W przypadku Jeronimo Martins Polska, Aldi, Kaufland Polska Markety, Lidl. Inspekcja Handlowa stwierdzała błędne oznakowanie ceną co najmniej po raz trzeci, odkąd pierwszy raz ujawniła nieprawidłowości. Naruszenia dostrzegliśmy w 7 z 12 sklepów Aldi (58,3 proc.), w 10 z 22 sklepów Kaufland (45,5 proc.), w 24 z 58 sklepów sieci Biedronka (41,4 proc.) oraz w 7 z 22 sklepów Lidl (31,8 proc.).

Porady – co może każdy z nas

W przypadku rozbieżności między ceną w kasie a na półce lub w cenniku konsument ma prawo żądać sprzedaży towaru lub usługi po cenie dla niego najkorzystniejszej.

Informacje o wynikach poszczególnych kontroli można uzyskać w wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej.

Źródło: UOKiK