Rok temu na forum Komisji Wspólnej toczyła się dyskusja nad projektem ustawy o korytarzach przesyłowych. Projekt ten – napisany w celu ułatwienia życia przedsiębiorcom przesyłowym – wzbudził wówczas poważne wątpliwości jako naruszający Konstytucję, demolujący system planowania przestrzennego i uderzający w interesy jednostek samorządu terytorialnego. Długie milczenie Ministerstwa Gospodarki dawało nadzieję, że idea umarła śmiercią naturalną. Niestety nadzieje te okazały się płonne – projekt powrócił do Komisji Wspólnej. Bez większych zmian.

Zgodnie z ustawą korytarz przesyłowy to wyodrębniony pod względem prawnym teren niezbędny do posadowienia i prawidłowej eksploatacji urządzeń przesyłowych, czyli ciągów drenażowych, urządzeń technicznych i obiektów służących do doprowadzania lub odprowadzania energii elektrycznej, gazów, ciepła, ropy naftowej i produktów naftowych, wody, odbioru ścieków oraz płynów niezbędnych do budowy i funkcjonowania podziemnych bezzbiornikowych systemów magazynowania gazów, ropy naftowej i produktów ropopochodnych, wraz z instalacjami, urządzeniami i obiektami niezbędnymi do ich prawidłowej eksploatacji.

Decyzję o ustanowieniu korytarza przesyłowego dla nowych urządzeń przesyłowych na wniosek przedsiębiorcy przesyłowego, wydaje właściwy miejscowo starosta (w odniesieniu do korytarza przesyłowego o znaczeniu lokalnym) oraz wojewoda (w odniesieniu do korytarza przesyłowego o znaczeniu ponadlokalnym). Decyzja taka jest wydawana niezależnie od ustaleń planów zagospodarowania przestrzennego, natomiast wiąże właściwe organy przy sporządzaniu studium kierunków i uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy oraz planów zagospodarowania przestrzennego tak województw, jak i gmin. Ostateczna decyzja ustanawia jednocześnie odpowiednią służebność przesyłu.

Ustawa ustanawia liczne bariery we wnoszeniu środków prawnych. Tytułem przykładu – odwołanie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji stronie (a nie 14 dni jak standardowo przewiduje KPA) i musi zawierać zarzuty odnoszące się do decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie (KPA nie narzuca takich warunków). W przypadku wniesienia skargi do sądu administracyjnego wstrzymanie wykonania decyzji o ustanowieniu korytarza przesyłowego, sąd może uzależnić od złożenia przez skarżącego kaucji na zabezpieczenie roszczeń przedsiębiorcy przesyłowego. Z kolei jeśli nie nastąpi wstrzymanie wykonania decyzji i upłynie 14 dni od dnia rozpoczęcia budowy, sąd administracyjny uwzględniając skargę może jedynie… stwierdzić, że decyzja ta narusza prawo. Nie może zatem stwierdzić jej nieważności (sic!).

Co więcej - dla urządzeń przesyłowych istniejących w dniu wejścia w życie ustawy, na wniosek władającego nimi przedsiębiorcy przesyłowego – właściwy organ wydaje decyzję o określeniu korytarza przesyłowego zgodnie z obecnym przebiegiem urządzeń przesyłowych. Jedyną przesłanką umożliwiającą odmówienie określenia korytarza przesyłowego jest możliwe jedynie wówczas, gdy ... organ nadzoru budowlanego nakazał rozbiórkę tego urządzenia lub toczy postępowanie w tej sprawie.

Oznacza to, że nawet toczące się postępowanie sądowe nie jest przesłanką do nieustalenia korytarza przesyłowego (sic!). Wniosek o ustanowienie korytarza przesyłowego dla istniejącej infrastruktury przedsiębiorstwa przesyłowe będą mogły złożyć przez okres… 20 lat od dnia wejścia w życie ustawy.

Regulacji dopełniają korzystne dla przedsiębiorstw przesyłowych zasady ustalania odszkodowania z tytułu obciążenia nieruchomości służebnością przesyłu.

Trudno nie zadać sobie w duchu pytania – w czyim interesie jest przedłożona ustawa?

Grzegorz P. Kubalski