Dzięki skutecznej interwencji Związku Powiatów Polskich jest szansa na skuteczne zagospodarowanie istniejących wspólnot gruntowych.

Wspólnoty gruntowe stanowią istniejący do dziś relikt dawnych stosunków własnościowych – niejednokrotnie sięgających swoimi korzeniami okresu przed uwłaszczeniem po Powstaniu Styczniowym. Uchwalona w 1963 roku ustawa miała uporządkować ich status prawny – niestety nie udało się to w przeszło 80% przypadków i w obowiązującym stanie prawnym stało to się już właściwie niemożliwe. Rząd już jakiś czas temu podjął prace nad nowelizacją ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Niestety opracowany projekt nie był dobry. Strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego na etapie opiniowania projektu wskazywała liczne wady projektu pociągające za sobą jego całkowitą bezużyteczność dla uregulowania stanu prawnego wspólnot gruntowych, w szczególności:

· brak przepisów proceduralnych umożliwiających wydanie decyzji o uprawnionych do udziału we wspólnocie bez konieczności ustalania wszystkich następców prawnych;

·  wadliwie sformułowane przesłanki uregulowania stanu prawnego w oparciu o stan z lat 2010-2014;

· niejasne określenie charakteru prawnego decyzji wydawanych przez starostę.

Niestety uwagi te nie tylko nie zostały przez stronę rządową uwzględnione, ale nawet – wobec niechęci Rządowego Centrum Legislacyjnego redagującego projekt – nie udało się doprowadzić do spotkania poświęconego wyjaśnieniu i uzgodnieniu ostatecznej treści projektu.

Miniony tydzień pokazał, że nie warto się poddawać. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi na etapie przyjmowania sprawozdania podkomisji uwzględniła praktycznie wszystkie uwagi zgłoszone przez Związek Powiatów Polskich. Dużą rolę odegrało tu tez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które rzetelnie przeanalizowało zgłoszone propozycje.

Poprawki dotyczą m.in.:

· podniesienia standardu wniosku o uregulowanie stanu prawnego wspólnoty gruntowej – tak aby ułatwić starostom prowadzenie postępowania administracyjnego w tym zakresie;

· zwolnienia z konieczności poszukiwania następców prawnych osób uprawnionych do korzystania ze wspólnoty gruntowej w latach 60. ubiegłego wieku;

· wprowadzenia ułatwień w doręczaniu pism w postępowaniach administracyjnych dotyczących wspólnot gruntowych,

a zatem kwestii bardzo istotnych z punktu widzenia funkcjonowania powiatów.

Ważną kwestią jest też umożliwienie zakładania ksiąg wieczystych dla nieruchomości stanowiących wspólnotę gruntową. W obowiązującym stanie prawnym nieruchomości takie są jedynymi nieruchomościami, dla których nie prowadzi się ksiąg wieczystych. Gdy w roku 1963 rozwiązanie takie było wprowadzane miało na celu wzmocnienie mechanizmów kolektywizacji rolnictwa. Choć obecnie brak jest podstaw do utrzymywania tej odmienności pierwotny projekt ustawy nie przewidywał w tym zakresie zmiany.

Należy teraz mieć nadzieję, że wprowadzone, korzystne rozwiązania nie zostaną zmienione w toku drugiego czytania i w ramach prac w Senacie.

Grzegorz P. Kubalski