Zgodnie z przepisami Prawa ochrony środowiska jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to wówczas tworzy się obszar ograniczonego użytkowania. Obszar taki tworzy się w szczególności dla trasy komunikacyjnej o kategorii drogi krajowej, a konsekwencją jego utworzenia jest obowiązek wypłaty rekompensat dla właścicieli nieruchomości położonych w obszarach ograniczonego użytkowania.

Obowiązujące obecnie przepisy dotyczące tego zagadnienia są bardzo ogólne, w szczególności nie jest znany zakres dokumentacji, jaką należy załączyć do wniosku o utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania. Zmieni się to wraz z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie dokumentacji i rekompensat dotyczących obszaru ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia polegającego na budowie dróg krajowych, które obecnie jest opiniowane przez Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska.

Niezależnie od katalogu dokumentów niezbędnych do utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania rozporządzenie określa sposoby ograniczenia użytkowania terenu w obszarze ograniczonego użytkowania. Sposoby te to:

• zmiana przeznaczenia terenów na objęte zakazem zabudowy;
• wprowadzenie zakazu przeznaczania nieruchomości pod zabudowę mieszkaniową, pod szpitale i domy opieki społecznej, pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, na cele uzdrowiskowe, rekreacyjno-wypoczynkowe oraz cele mieszkaniowo-usługowe;
• zmiana sposobu użytkowania budynków w całości lub w części.

Z kolei za rodzaje rekompensat dla właścicieli nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania uznaje się:

1. wypłatę jednorazowych rekompensat pieniężnych lub
2. rekompensaty o charakterze rzeczowym, w szczególności:
   a)    montaż stolarki o podwyższonej izolacyjności akustycznej, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia stosownej wymiany powietrza w pomieszczeniach,
   b)    montaż ekranów akustycznych na elewacji budynku lub na terenie nieruchomości,
   c)    zwiększenie izolacji akustycznej budynku.